چکیده:
یکی از مهمترین مباحث مطرح در فرایند توسعه در هر کشوری بهویژه کشورهای در حال توسعه همچون ایران،استفاده بهینه از عوامل تولید در فرایند تولید میباشد.در واقع همه کشورهای جهان در پی به دست آوردن پیشرفت در زمینه کشاورزی،مخصوصا در مواردی که گسترش طولی با استفاده از منابع بیشتر با موانع دسترسی مواجه میباشند،در تلاشند تا بتوانند با مصرف همان مقدار منابع در دسترس میزان تولید خود را افزایش دهند.در هر نظام تولیدی افزایش کارایی بهرهبرداری از نهاده از اصول اولیه است و بالا بردن کارایی تولید از اهداف اساسی میباشد.در این راستا باتوجه به اهمیت پژوهش در این زمینه و یافتن منابع مؤثر در کارایی فنی،در تحقیق از نوع اسنادی و کتابخانهای حاضر،مطالعات انجام شده در زمینه کارایی فنی بخش زراعت،باغبانی و دام و طیور طی 10 سال گذشته مورد تحلیل قرار گرفت و باتوجه به نتایج به دست آمده مشخص شد که منابع کارایی فنی در هر زیر بخش از بخش کشاورزی و در هر نهادهای از مجموعه نهادهها،در هر محصول و در هر استانی متفاوت میباشد که باتوجه به آنها پیشنهاداتی در بهبود کارایی فنی این بخشها ارائه گردید.طبق نتایج به دست آمده،متوسط کارایی فنی برای کل بخش کشاورزی 51/68 درصد و برای بخشهای مختلف آن از جمله زراعت،باغبانی و دام و طیور به ترتیب 56/78،45/67 و 54/59 درصد به دست آمد که نشان میدهد در کشاورزی ایران پتانسیل افزایش تولید تا حدود 32 درصد با مصرف همان عوامل تولید وجود دارد و میتوان با درنظر گرفتن مؤلفههای مؤثر در افزایش کارایی فنی،تولید را به مقدار چشمگیری افزایش داد.
خلاصه ماشینی:
"متغیرهایی که در افزایش کارایی فنی محصولات زراعی در مطالعات مختلف تأثیر داشتند،عبارت بودند از:میزان تحصیلات،تعداد دفعات شرکت در کلاسهای آموزشی و ترویجی و دورههای آموزشی غیررسمی به وسیله کشاورز،میزان تجربه کشاورز در کاشت و تولید محصولات زراعی،اقدام به بیمه محصولات،دسترسی به اخذ وام،رعایت اصول تناوب زراعی به وسیله زارعان،مالکیت زمین و ماشینآلات کشاورزی،تعداد قطعات زمین،اندازه مزارع و سطح زیر کشت، عملیات خاکورزی(تعداد دفعات شخم،لولر و دیسک)،تعداد دفعات کودپاشی به صورت سرک،عملیات تسطیح اراضی،کاربرد آبیاری تحت فشار،فعالیتهای آموزشی و ترویجی(مطالعه نشریات ترویجی،بازدید از مزارع ترویجی،گسترش فعالیتهای ترویجی و روشهای نوین اعمال شده در مزارع پیشرفته)، استفاده از کارشناسان کشاورزی،عدم عضویت در تعاونی،کمی تعداد افراد خانوار،روشهای مدیریتی مناسب و گسترش دانش مدیریت،تخصیص منابع،صرفهجویی در سموم و کود شیمیایی، بذر و نیروی کار،نوع کشت سال قبل،مصرف کود براساس آزمون خاک،زمان آخرین آبیاری(زمان رهایی)و دفعات و دور آبیاری،استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار برای مزارع بزرگ و استفاده از آبیاری غرقابی در مزارع کوچک،تاریخ و روش کاشت محصول،استفاده کارآ از منابع در دسترس بدون تغییر عمده در تکنولوژی و مصرف نهادهها و شغل اصلی بهرهبردار."