Abstract:
واژه «گوتیک» صفتی است که به شکل ضمنی به انتساب یا تعلق چیزی به قوم «گوت» اشاره می کند. همچنین گوتیک¬ نام یک ژانر ادبی است که در دهه 1760 تا 1820 به وجود آمد و هنوز هم به اشکال گوناگون دیده می شود. محیط های این ژانر معمولا قصرهای دربسته، ویرانه ها و زمین های متروک هستند. ادبیات گوتیک را باید شاخه ای از مکتب رمانتیسم یا پیش رمانتیسم به شمار آورد. داستان های گوتیک بیشتر حکایت های تیره و تاری از معماها، هراس ها و امور ماورائی هستند ¬که حول یک راز مخفی و وحشتناک شکل گرفته اند. گوتیک سبکی در معماری و مجسمه سازی مربوط به قوم گوت ها بود که علاوه بر معماری و هنر وارد ادبیات نیز شد. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی عناصر گوتیک در ادبیات داستانی می پردازیم.
Machine summary:
مقدمه گوتيک در واژه، مربوط يا شبيه به «گوت»ها و تمدن آنها است و در ادبيات به سبک داستاننويسي اواخر قرن هجدهم و اوايل قرن نوزدهم گفته مي شود که ويژگي آن بهره گيري از صحنه هاي قرون وسطايي ، فضاي تيره از وحشت و اندوه و رخدادهاي موحش ، مرموز و خشونت بار است .
مکان در اين داستانها تأثير بسزايي دارد، به طوري که مکان هاي غريب به کاررفته در اين داستان ها مي توانند به وحشت و ترس آنها بيفزايند، زمان در اين داستانها مشخص نيست و معمولا نويسنده در اين آثار، نامي از زمان نمي برد و درنتيجه ذهن مخاطب فقط متوجه رنگ و رخسار ترسناک و وهم انگيز شخصيت ها، دهشت رخدادها و صداهاي گنگ و همهمة ابهام آميزي مي شود که شبيه اصوات ارواح و شياطين است .
او در داستان «زوال خاندان آشر» مکان را چنين توصيف مي کند: سردابي که تابوت را در آن نهاديم (سردابي که آنقدر بسته مانده بود که مشعل هاي ما در هواي خفه اش نيمه خاموش شده بود و نمي گذاشت مکان را بررسي چنداني کنيم ) کوچک و خمور بود و هيچ روزنه اي براي راه دادن نور نداشت و در ژرفايي بسيار، درست زير آن بخش از بنا جاي داشت که اتاق خواب من بود (همان: ٢٢٣).
همان گونه که مي بينيم ، استفاده از جزئيات در توصيف ، يکي از مؤلفه هاي اصلي داستان گوتيک است که نقش مهمي در ايجاد هراس و فضاي وهم آلود اين ژانر دارد.