Abstract:
براساس نظریه «خیزش تمدنی»، بیداری اسلامی نهضتی است احیاگر و هویتبخش که به صورت مستمر از یکونیم قرن پیش در جهان اسلام به راه افتاده است و مراحل متعدی را طی کرده است. منشأ این بیداری اراده خداوند، تعالیم دین اسلام و مجاهدت علما و مصلحان اسلامی است و عمق آن تا بعد تمدنی اسلام پیش رفته است. این حرکت مستمر، از فریاد و مبارزه در مقابل استبداد و استعمار گرفته تا دوران تجربه و عملکرد و تا خیزش تمدنی اخیر، دورانی از بیداری، استقلالخواهی و هویتجویی را شکل داده است. انقلاب اسلامی در میانه این دوران و با بیش از سیسال تجربه و عملکرد موفق خود، توانست این حرکت را از سطح مبارزه و قیام و انقلاب، به سطح نظامسازی و حرکت در مسیر تکامل با افق تمدن اسلامی ارتقا دهد. بر این اساس، جنبشهای اخیر نوپای جهان اسلام، با نظر به انقلاب اسلامی در یک منازعه تمدنی به وقوع میپیوندند؛ منازعهای که میان تمدن غربی و بزرگترین نامزد تمدن آینده یعنی اسلام به نمایندگی انقلاب اسلامی در جریان است.
Machine summary:
"به همین دلیل، چنین دیدگاهی در فقه شیعه سابقه ندارد؛ زیرا کسی که قائل به انتخاب است، ضرورتا ملزم به اقامه دلیل برای نظریة انتخاب، در مقابل نظریه انتصاب است وگرنه نظریه انتصاب خودبهخود ثابت میشود؛ چراکه قائلین به نظریه انتصاب، به مقدماتی اعتقاد دارند که مورد تأیید طرفداران نظریه انتخاب نیز میباشد: اگر آنچه که فقها دربارة تعین نصب از مبادی عالیه (خداوند، پیامبر( و ائمه() و منحصر بودن مشروعیت حکومت بدان گفتهاند صحیح باشد، پس از آنجا که وجود حکومت شایسته، ضروری و اهمال شارع مقدس نسبت به آن در هیچ عصری جایز نیست، قهرا کشف [کاشف] از نصب الهی میشود، هرچند که در مقام اثبات و اقامه دلیل، دلیل بر نصب یافت نشود و یا در آنچه که بهعنوان دلیل ذکر شده، مناقشه شود (منتظری، 1409ق، ج 1، ص 35).
علامه نائینی، هرچند به دلیل مساعد نبودن شرایط، به حکومت مشروطه با اذن و نظارت فقها رضایت داد و غالب کتاب خود را برای پاسخ به نیاز نهضت مشروطه به تشریح همین نظریه اختصاص داد و همین امر عدهای را به توهم دربارة نظریات حکومتی و سیاسی ایشان انداخته است، اما باید گفت: میرزای نائینی از قائلان به ولایت عامه فقیه بود و اصل ولایت فقیه همچون روحی در کالبد کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله، جریان دارد."