Abstract:
سالهاست که «بخش خبری بیست و سی» از طریق آنتنِ شبکۀ دوم سیمای جمهوری اسلامی ایران، میهمان منازل ایرانیان است. از قسمتهای مهم و حسّاسِ این بخش خبری «عناوینِ» آن است. این مقاله تلاش دارد از دریچۀ بحثهای ادبی، به این دو پرسش که «مهمترین رخدادهای ادبی در عناوین این بخش خبری چیست؟ و کاربستِ تدابیر یاد شده چه اهداف و نتایجی با خود دارد؟» پاسخ دهد. مقاله در محور نخست، مفاهیمِ «خبر»، «عنوان خبر»، «بخش خبری بیست و سی» و ساختار آن را روشن میسازد و در محور دوم، در دو قسمت، به تشریح پاسخ پژوهش میپردازد؛ ابتدا بنا بر اهمیتِ «جمله» در عناوین مورد بحث، نکاتِ بلاغیِ مرتبط با «جمله» را برمیشمارد و در قسمت دوم با تکیه بر علوم «بدیع و بیان»، «ظرافتهای ادبیِ» موجود در عناوین و کارکردهایشان را به عنوان گوشهای از رخدادهای ادبی ارائه میدهد. پژوهش حاضر با روشی تحلیلی– توصیفی و با استخراج بیش از 800 عنوان خبر، طیِ شست و پنج نوبتِ خبری (به صورت متناوب) از ابتدای آبان 1392 تا پایان آبان 1396 شکل گرفته است.
Bist-o-Si news program has been our houseguest via channel 2 for years. The news headlines are the significant and sensitive section of this program. The present study tries to answer the questions “What are the most important literary usages in the headlines of this news program?” and “What is the purpose of literary practice in the news?” Thus, the present study first clarifies the concepts of ‘new’, ‘news headlines’, ‘Bist-o-Si news program’ as well as the news structure and then proceeds to explain the research answers. Due to the importance of “sentence” in the headlines of this news program, it is introduced along with the rhetorical points associated with and hidden in it. The second part of the study discusses the instances of oration and rhetoric as well as the figures of speech existing in the headlines. The research has been performed through a descriptive-analytic method and by the extraction of over 800 sequential pieces of news broadcast from October 23, 2013 to November 21, 2017.
Machine summary:
مقاله در محور نخست ، مفاهیم «خبر»، «عنوان خبر»، «بخش خبری بیست و سی» و ساختار آن را روشن میسازد و در محور دوم ، در دو قسمت ، به تشریح پاسخ پژوهش میپردازد؛ ابتدا بنا بر اهمیت «جمله » در عناوین مورد بحث ، نکات بلاغی مرتبط با «جمله » را برمیشمارد و در قسمت دوم با تکیه بر علوم «بدیع و بیان »، «ظرافت های ادبی» موجود در عناوین و کارکردهایشان را به عنوان گوشه ای از رخدادهای ادبی ارائه میدهد.
در این میان ، حوزۀ «خبر و خبر رسانی» از پایه های اصلی رسانه بـه شـمار میآیـد؛ «خبررسانی به عنوان آگاهیبخشی و اطلـاع دهی، نخسـتین کـارکردی اسـت کـه مبنـای تأسیس سازمان رسانه (مطبوعات ، خبرگزاریها، سـینما، رادیـو و تلویزیـون ) محسـوب میشود و اطلاع رسانی در خصوص رویـدادها و وقـایع مهـم و جالـب توجـه ، بخـش زیادی از پیام ها یا تولیدات رسانه را در بر میگیرد» (نعمتی انارکی، ١٣٩٢، ص ١٣٠).
منظور از نکات بلاغی در این قسمت ، با توجه به «جمله وارگی» عناوین خبر بیسـت و سی، مباحثی است که در سطح جمله یا کلام رخ میدهـد (البتـه بـه قواعـد جملـه و احتمال حذف برخی اجزای آن باید دقت کرد).
ایجاز در عناوین خبر بیست و سی (با استمداد از صدا و تصویر) مبتنـی بـر انگیـزۀ صرفه جویی در زمان ، ارتباط بهینه و دیگر مواردی است که در بخش های آتـی بـه آنهـا اشاره میشود.