Abstract:
این مقاله، به ارزیابی انتقادی کتاب «مبانی و اصول جامعه شناسی اسلامی» نوشته فرید یونس خواهد پرداخت. در راستای شتاب گرفتن جریان تحولخواه در حوزه علوم اجتماعی، ضرورت ایجاب میکند، با طرح و ارزیابیِ آثار و تحقیقات علمی اندیشمندانی که در این زمینه اقداماتی انجام دادهاند، گامی اساسی جهت دستیابی به مدلی مطلوب از «جامعه شناسی اسلامی» برداشت و امیدوار بود که از مجموع این تأملات، گام مناسبی برای نیل به ذهنیتی روشن نسبت به «علوم اجتماعی اسلامی» برداشت؛ روش نقد در این مقاله به این صورت است که ابتدا به معرفی کتاب، مؤلف، مترجم(ها) و بیان روششناسی نقد حاضر، برای رسیدن به توصیفی روشن از کتاب، پرداخته میشود و در ادامه با تأکید بر وجوه محتوایی و ساختاری کتاب، به تحلیل و تفسیری از محتوای آن مبادرت میورزیم؛ تحلیلی که بر یافتههای تاریخی، جامعهشناختی و دینی نویسنده متمرکز است. تلاش برای شناخت ماهیت اجتماع و جامعه از منظر آموزههای اسلامی و ارائۀ ترکیبی از استدلالها و تحلیلهای تاریخی و جامعهشناختی با ارجاع به متون دینی را میتوان از نقاط قوت کتاب تلقی کرد؛ از سویی، فقدان مستندات معتبر تاریخی و مواجهه سطحی با آموزههای اجتماعی اسلامی را نیز میتوان به عنوان نقاط ضعف کتاب حاضر بیان کرد.
In this article, we will critically review the book "Fundamentals and Principles of Islamic Sociology" written by Dr. Farid Younes and translated by Gholamreza Jamshidiha and Ganjababi. In order to accelerate the process aimed at achieving the desired model of "Islamic sociology", it is necessary to present the achievements and fundamental actions of Muslim thinkers that have been produced in this field and to conduct a continuous critical evaluation of them. The sum of these conversations should be removed. Effective steps to achieve a clear mentality towards the field of "Islamic social sciences". The research method in this article will be the qualitative method of content analysis, in that after introducing the bibliographic information, the author, translator and expressed the methodology of the present critique, in order to achieve a clear description of the book. The analysis will be achieved through analysis and interpretation of the content of the book by emphasizing the content and structural aspects of the book. An analysis that focuses on the author's historical, sociological, and religious findings. In this article, we try to help the review of the present book by combining descriptive skills and critical analysis.
Machine summary:
این اثر را در سال 1395 برای اولینبار غلامرضا جمشیدیها و مهیار گنجآبی با عنوان مبانی و اصول جامعهشناسی اسلامی به فارسی برگرداندند و انتشارات علمی و فرهنگی در 159 صفحه آن را بهچاپ رساند.
از مهمترین نکات قابلتوجه دربارۀ این کتاب ترجمۀ فارسی آن است که ازیکسو روانی ترجمه زمینهساز مطالعۀ آسان آن برای دانشجویان و محققان این عرصه شده است و ازسویدیگر، در برگردان فارسی این کتاب، بنابر اعتقاد مترجم آن، دکتر غلامرضا جمشیدیها، تلاش شده است بهسبب اهمیت «جایگاه قرآن و سنت در تولید علوم انسانی اسلامی با هر رویکردی» (جمشیدیها و کافی 1391: 81) و با بهرهگیری از نظر کارشناسان این حوزه برخی اصلاحات لازم پیرامون پارهای مستندات تاریخی صدر اسلام مباحث فقهی و استفادههای نابهجا از آیات قرآن را ـ با حفظ ساختار کتاب ـ انجام دهد (برای مثال، برای اصطلاحات و استفادههای نابهجای مترجم، بنگرید به یونس 1395: یازده، دوازده).
6 دستیابی به اهداف کتاب باتوجهبه اینکه فرید یونس هدف اصلی خود را «شرح جنبههای اجتماعی اعتقاد اسلامی» (یونس 1395: 154) در رفع موانع معرفتی و اجتماعی موجود در جوامع اسلامی تصور کرده است، بهنظر میرسد که وی به حد مطلوبی از اهداف تعیینشده دست یافته است، اما اینکه اتخاذ چنین مسیری از بحث قادر باشد مخاطب را با مبانی اصول جامعهشناسی اسلامی آشنا کند، جای تأمل دارد؛ خصوصاً در شرایطی که مراد مؤلف از مبانی بهروشنی معلوم نشده است.
6 توان نظری و دلالتهای کاربردی آن ازآنجاکه نویسنده مخاطب عام را، که از فضای معرفتی آموزههای اسلامی آشنایی کافی ندارند، برای کتاب حاضر انتخاب کرده است، توانایی نظری و دلالتهای علمی این اثر تحتالشعاع دلالتهای کاربردی آن قرار گرفته است.