Abstract:
امروزه چالشهای خلق پول بدون پشتوانه در برهم زدن تعادلهای اقتصادی و ایجاد شکاف طبقاتی محل بحث محافل کارشناسی قرار دارد. ناظر به این چالشها، برخی از محققین پیشنهاد جایگزینی «پولطلا» بهجای پول اعتباری را مطرح کردهاند. کتاب «درآمدی بر نظریه پولطلا: نظام پولی تمدن نوین اسلامی» مهمترین کتاب نگارش شده در تبیین نظریه پولطلا در بازار نشر ایران است. مقاله حاضر سعی داشته با رویکردی علمی و با نگاهی به کتاب مذکور، به نقد و بررسی نظریه پولطلا بپردازند. این مقاله چنین نتیجه میگیرد که علیرغم وجود دغدغه ارزشمند مولفان در رفع چالشهای نظام پولی و بانکی و هدف قرار دادن معضل «خلق بیضابطه پول» و تبیین مناسب ابعاد نظریه، درنهایت نتوانستهاند به ابهامها و پرسشهای اساسی پیرامون نظریه، پاسخ علمی و قانعکنندهای ارائه نمایند. بهنظر میرسد استفاده موازی از طلا در مبادلات اقتصادی در کنار پول اعتباری ضابطهمند (و نه حذف کامل پول اعتباری) گزینه معقولتری برای پیشنهاددهی به نظام پولی کشور باشد.
The unpleasant effect of Fiat money creation in disruption of economic equilibrium and class division creation is one of the main subjects of expert circles. Therefore, some researchers suggest “Theory of Gold Standard” instead of credit money. The book “An Introduction to The Theory of Gold Standard: The Monetary System of the New Islamic Civilization” is the most important book in explanation of this theory in Iranian publications. This article deals with the theoretical approach and it reviews the theory of the Gold Standard. The article shows the authors’ valuable concern about the monetary and banking system`s challenges and the unpleasant effects of Fiat money creation. Finally, the book cannot answer ambiguity and main questions scientifically and convincingly. Perhaps simultaneous using of Gold with credit money (no complete removal of credit money) is the more reasonable suggestion for the Iranian monetary system.
Machine summary:
کتاب درآمدی بر نظریۀ پولطلا: نظام پولی تمدن نوین اسلامی یکی از کتابهای برجسته در تبیین این نظریه است که میتوان آن را تلاشی دغدغهمند با نیت رفع چالشهای نظام پولی و بانکی و ارائۀ الگویی جدید و ساختارشکنانه دانست که جایگزینی پولطلا بهجای پول رایج در مناسبات اقتصادی را پیشنهاد میکند.
3 خاستگاه اثر براساس نکات اشارهشده در مقدمۀ کتاب، این اثر بهپشتوانۀ بیش از ده سال مطالعات کتابخانهای و میدانی و ارزیابی مبادلات طلا بین بازار طلای ایران و کشورهای همسایه تهیه شده است و طرح پیشنهادی مؤسسۀ تحقیقات راهبردی تمدن اسلامی (متا) برای خروج از بحران اقتصادی امروز ایران و جهان را تبیین میکند.
حال با لحاظکردن پولطلا و محدودیت استخراج طلا از معادن، رشد اقتصاد جهانی بهپشتوانۀ چه افزایشی در حجم طلا صورت خواهد پذیرفت؟ مطلب آخر در نقد چهارچوب مفهومی اثر بیپاسخماندن این پرسش است که اگر نظام نظریۀ پولطلا اینقدر جامعیت دارد و بر حذف تورم، کنترل نقدینگی، مهار نوسانات قیمتی، و تثبیت ارزش پول و ثبات مالی و اقتصادی بسیار اثرگذار است، پس چرا هیچ کشوری تاکنون به حذف پول ملی اعتباری خود و جایگزینی آن با پولطلا اقدام نکرده است؟ حتی این تغییر پول در کشورهایی که از سایر کشورها ذخایر فراوان طلا دارند مشاهده نشده است.
ثالثاً، با فرض آنکه طبق نظر طرفداران پولطلا، ریال از کل نظام پولی جمهوری اسلامی ایران حذف و پولطلا جایگزین آن شود، در این وضعیت، بهدلیل استقرار پول اعتباری در جهان، طلا همچنان با پول اعتباری همچون دلار و یورو ارزشگذاری میشود و این امکان نوسان ارزش طلای داخل کشور را همچنان فراهم میسازد.