چکیده:
بررسی شواهد پژوهشی مختلف نشان می دهد که برنامه آموزشی و مداخله های روان شناختی بـر بهبـود رفتـار مجرمان و کسب مهارت های اثربخش در مدیریت و ارتقای سطح رفتار قانون مداری موثر است . دامنه برنامه ها و مداخله های روان شناختی ، از سطح آموزش مدیریت خشم و روش های حل مسـئله گرفتـه تـا درمان های ویژه فردی را در برمی گیرد. این مداخله های روان شناختی جایگاه ویژه ای در پیشگیری از ارتکاب مجدد به جرم دارد و می تواند نقش سازنده ای بر شخصیت و انطباق فردی و اجتماعی فرد ایفا کنـد. در نظـام قضایی ایران نیز برنامه های مداخله روان شناختی - در سطح اجرای رساله های دانشجویی و برنامه هـای ویـژه - در برخی از زندان ها اجرا شده است . نتایج اجرای مداخله های روان شناختی ، نشان از اثربخشی و تاثیرگذاری بهینه آنها بر روی سازگاری فرد دارد. مقاله حاضر با روش بررسی منابع و مستندات ، انجام گرفته است و در توضـیح یافتـه هـای خـود از یافتـه هـای فراتحلیل مطالعه های مختلف بهره جسته است . در این مقاله مفهوم و ابعاد برنامه ها و مداخله های روان شناختی بنا به جرایم مختلف مطرح شده و به یافته های تحقیقات داخلی نیز اشاره شده است .
خلاصه ماشینی:
عمده ترین نتیجه گیری مورد توافق اکثر پژوهشـگران ایـن اسـت کـه ویژگـی هـای خاصی از مداخله ها و برنامه های بازپروری مربوط به تشکیلات قضایی وجود دارند که احتمال ایجاد یک تأثیر پایدار، عملی و معنادار را بر کـاهش ارتکـاب مجـدد جـرم بـه حداکثر می رسانند.
بـه همین ترتیب ، از بین ١٠٨٧ مجرمی که در پروژه هایی که ویژه جـرایم راننـدگی طراحـی شده بودند، شـرکت داشـتند، ٧٥درصـد دارای سـوء پیشـینه سـرقت ، ٦٠درصـد ورود غیرمجاز و دزدی ، و٣٠درصد نیز دارای رفتار خشونت آمیز نسبت به افراد دیگر بودنـد (ساگ ٢، ١٩٩٨)؛ از این رو نحوة کارکردن با گروهی که نمی توان صـرفا دریـک مقولـه خاص آنان را قرار داد، مستلزم به کارگیری روش های متنوعی است .
بیشتر این برنامه ها از یک سری جلسه های سازمان یافته تشـکیل مـی شـوند کـه هـر کـدام شـامل تمرین هایی هستند که به منظور کمک بـه شـرکت کننـدگان در فراگیـری یـا گسـترش توانایی هایشان در حیطه تفکر دربارة مسایل روزمره میـان فـردی و حـل آنهـا طراحـی شده اند.
Goldstein & Glick / / انـدازه هـای اثـر، حـاکی از ٦٠درصـد کـاهش جـرم در نتیجـه خـانواده بـازپروری کارکردی ١، تربیت عاقلانه ٢، توانمندسازی خانواده ٣ و روش های مرتبط دیگری کـه کـار با مجرمان جوان و خانواده هایشان را دربر می گیرند، است .
- Clive Hollin,s (2001) Handbook of Offender Assessment and Treatment (Chichester , Wiley) .
, 2000) Violence, Crime and Mentally Disordered Offenders: Concepts and Methods for Effectiv Treatment and Prevention (Chichester: Wiley) .