ولایت فقیه از نگاه فقیهان آغاز عصر اجتهاد مقاله

"شیخ از سویی به روشنی اعلام کرده است که جاهل (غیر فقیه) حق پذیرش ولایت و اجرای حدود و… را ندارد; و از دیگر سوی, بارها اصرار ورزیده است که فقیه, در صورت نبود امام معصوم, می تواند تمام آنچه را که به عهده امام است به عهده بگیرد; از جمله می نویسد: (واذا عدم السلطان العادل ـ فیما ذکرناه من هذه الابواب ـ کان لفقهاء اهل الحق العدول من ذوی الرأی والعقل والفضل ان یتولوا ما تولاه السلطان فان لم یتمکنوا من ذلک فلا تبعة علیهم فیه)35 آن گاه که برای احکامی که در این بابها بر شمردیم [بابهای فقه] سلطان عادل [امام معصوم] نبود فقهای عادل شیعه, که صاحب نظر و دارای عقل و فضل هستند, به عهده می گیرند و سرپرست می شوندآنچه را که سلطان عادل سرپرست آنها بود و اگر بر او اجرای احکام ممکن نبود, گناهی بر عهده اش نیست. نظر وی را درباره رکن فقاهت, در بخش قلمرو کار و اختیار فقیه, بیان کردیم و اینک نظر وی را درباره انتصاب فقیهان, یادآور می شویم: وی در مسأله پذیرش ولایت از جانب حاکمان ستم می نویسد: (من استخلفه سلطان ظالم علی قوم, وجعل الیه اقامة الحدود جاز له أن یقیمها علیهم علی الکمال, ویعتقد انه انما یفعل ذلک باذن سلطان الحق, لا باذن سلطان الجور ویجب علی المؤمنین معونته وتمکینه من ذلک)106 کسی را که سلطان ستمگر جانشین خود قرار دهد و اقامه حدود را به او واگذارد, می تواند به طور کامل حدود را اجرا کند و باید باور داشته باشد با اجازه سلطان حق این عمل را انجام می دهد, نه به اجازه سلطان جور و بر مؤمنان لازم است او را یاری کنند."