چکیده:
هدف از نگارش این تحقیق بررسی مزیتهای نسبی و سنجش آمادگی صنایع کارخانهای ایران برای پیوستن به همگراییهای بینالمللی، بهویژه ازطریق الحاق به سازمان تجارت جهانی است. باتوجه به ماهیت دادهها و خروجیهای موردانتظار، در این مطالعه، از رویکرد تصمیمگیری چندمعیاره و روش رتبهبندی تاپسیس (TOPSIS) استفاده شده است که امکان بهرهگیری از نظرات خبرگی برای دستیابی به اعتبار (validity) بالاتر را فراهم میسازد. نتایج مطالعه حاکی از آن است که علاوهبر مزیتهای نسبی سنتی و مبتنیبر منابع طبیعی، بخشی از دیگر صنایع کارخانهای کشور نظیر تولید جواهرات، ماشینآلات اداری و محاسباتی، قطعات خودرو، دارو و مواد شیمیایی مورداستفاده در پزشکی، ابزارهای اپتیکی و تجهیزات عکاسی، تولید ماشینآلات متالورژیـ ذوب فلز، وسایل نقلیة موتوری، و... نیز تحت ثابتبودن سایر شرایط، از آمادگی بالقوه برای مواجهه با شرایط رقابتی تجارت آزاد برخوردار بوده و الحاق به WTO میتواند برای این صنایع فرصت تلقی شود.
The study aims to examine the comparative advantages and readiness of the Iranian manufacturing industries to liberalize international trade, especially through the accession to the World Trade Organization. Considering the nature of the data and outputs, the study has applied the multi-criteria decision-making approach and the TOPSIS ranking methodology based on for the expert opinions. The findings of the study indicate that most of the chemical and petrochemical industries, mineral industries, and food industries of Iran are ready to face the competitive conditions of free trade and accession to the WTO. In contrast, most of the electronics industry, a large part of the intermediate and capital goods manufacturing industries, as well as clothing and textiles are vulnerable due to the diminished advantages of comparative advantages, existing tariff and price supports, and -the non- competitive conditions. Therefore, accession to the WTO is a threat for this group of Iranian manufacturing industries..
خلاصه ماشینی:
هدف از نگارش این تحقیـق بررسـی مزیـت هـای نسـبی و سـنجش آمـادگی صـنایع کارخانه ای ایران برای مواجهه با شرایط رقابتی تجارت آزاد درصـورت پیوسـتن تـدریجی اقتصاد ایران به هم گرایی های بین المللی ، به ویژه ازطریق الحاق به سـازمان تجـارت جهـانی است .
برای این منظـور، ابتـدا وضـعیت صـنایع کارخانـه ای کشـور ازنظـر برخـورداری از شاخص های مزیت نسبی و رقابتی و تجارت آزاد را مورد ارزیابی کمّی قـرار داده و سـپس ضمن ارائة الگوی مورداستفاده برای سنجش آمادگی صنایع کارخانه ای ایران ، «صنایعی کـه به طور نسبی آمادگی بیش تری برای شرایط الحـاق بـه WTO دارنـد و الحـاق بـرای آن هـا فرصت بالقوه تلقی می شود» و «صنایعی که به طور نسبی آمادگی کم تری برای شرایط الحاق به WTO دارند و الحاق برای آن ها تهدید بـالقوه تلقـی مـی شـود» شناسـایی و رتبـه بنـدی شده است .
هم چنین ، فرانتینو (٢٠٠٦ Ferrantino) آثار الحاق به WTO و عضویت در موافقـت نامـه هـای تجـارت آزاد امریکـای شـمالی (North American Free Trade Agreement/ NAFTA) بـر حکم رانی کشورهای عضـو را مقایسـه کـرده و بـه ایـن نتیجـه رسـیده اسـت کـه تحلیـل شاخص های حکم رانی جهانی هیچ گونه رابطة معنی داری را بین دورة مذاکرات یـا حضـور کشورهای عضو و پیشرفت حکم رانی آن ها نشان نمی دهد.
تفاوت دیگر این تحقیق نسبت به تحقیقات مشابه در آن است کـه در ایـن مطالعه ، از یک الگوی تحلیل چندعاملی برای سنجش میزان آمادگی صنایع کارخانه ای ایران برای مواجهه با شرایط رقابتی تجارت آزاد درصورت پیوستن به هم گرایی های بـین المللـی ، به ویژه ازطریق الحاق به سازمان تجارت جهانی استفاده شده است .