Abstract:
امیر پازواری، مشهورترین بومیسرای مازندرانی است که سرودههایش موضوع تحقیق علاقهمندان و پژوهشگران ادب عامه قرار گرفته است. با چاپ امیریها و سرودههای منسوب به او با نام «دیوان امیر پازواری» در دهۀ گذشته، منظومهای به نام «امیر و گوهر» در شمار منظومههای عاشقانه ادبیات بومی مازندران جلب توجه کرده است. از اینرو این جستار با بررسی پژوهشهای انجام شده، در صدد برآمده تا امیر و گوهر را با توجه به ویژگیهای منظومههای عاشقانه، مورد بحث و بررسی قرار دهد. نقد و بررسی پژوهشها نشان میدهد روایات افسانۀ دیدار امیر با حضرت علی (ع)، پایه و اساس منظومهای است که نام امیر و گوهر بر آن نهادند. امیر و گوهر از شخصیتهای افسانه هستند؛ اما رویدادها حول دیدار با حضرت علی (ع) میچرخد و به سیر داستانی و رویدادهای عاشقانه دلالت نمیکند. در واقع از امیر و گوهر تنها افسانهای برجاست و برخلاف انتظار محققان و دوستداران ادب عامه، منظومهای به این نام در مازندران وجود ندارد. از امیریها و دوبیتیهای منسوب به امیر پازواری بهواسطۀ توصیف احساسات به «گوهر»، فقط میتوان منظومهای غیرروایی متصور شد؛ چون تنها برش کوتاهی از زندگی امیر و گوهر در سرودهها نمود دارد و از آنجا که سیر داستانی و سرگذشت عاشقانهای از امیر و گوهر وجود ندارد، نمیتوان داستان را در چارچوب منظومههای روایی عاشقانه قرار داد.
Amir Pazvari is the most famous native of Mazandarani, whose poems have been the subject of research by popular literature enthusiasts and researchers. With the publication of Amirs and poems attributed to him under the name "Divan Amir Pazvari" in the last decade, a poem called "Amir and Gohar" has attracted attention among the romantic poems of native Mazandaran literature. Therefore, this essay aims to discuss Amir and Gohar according to the characteristics of romantic poems. Criticism and analysis of research shows that the legend of Amir's meeting with Hazrat Ali is the foundation of the poem named Amir and Gohar. Amir and Gohar are among the legendary characters; But the events revolve around the meeting with Hazrat Ali and do not indicate the course of the story and romantic events. In fact, there is only one legend about Amir and Gohar, and contrary to the expectations of researchers and lovers of popular literature, there is no poem with this name in Mazandaran. From the verses and couplets attributed to Amir Pazvari by describing feelings to "Gohar", only non-narrative poems can be imagined; Because only a short section of Amir and Gohar's life is represented in the poems, and since there is no story and romantic history of Amir and Gohar, the story cannot be placed in the framework of romantic narratives
Machine summary:
قطعاً از عنوان منظومه هاي عاشقانه ، آغاز عشق و دلدادگي امير و گوهر به يکديگر يا رويدادهاي داستان عاشقانه و سرانجام اين عشق انتظار مي رود؛ اما با توجه به آثار شفاهي و مکتوب ، از امير و گوهر، افسانۀ مشهور ديدار امير با حضرت علي (ع ) بر سر زبان هاست و آنچه در جلد اول «کنزالاسرار مازندراني» آمده ، روايتي از اين افسانه است .
پرسش هاي تحقيق اين جستار در نظر دارد با بررسي يافته هاي پژوهشگران فرهنگ عامه و ادبيات بومي مازندران ، به پرسش هاي زير دربارٔە منظومۀ امير و گوهر پاسخ دهد: ۱- آيا سبک آزاد روايتي، وجود داستان کاملي از امير و گوهر را توجيه ميکند؟ ۲- آيا افسانۀ امير و گوهر، سرگذشت کامل تري از داستان امير و گوهر است ؟ ۳- آيا ميتوان با توجه به ويژگيهاي منظومه ، براي امير و گوهر منظومه اي روايي قائل شد؟ ۴- آيا بررسي روايات بر جاي مانده ـ حتي نسخه هاي نويافته ـ وجود منظومه اي به نام امير و گوهر را اثبات ميکند؟ ۳.
کمرپشتي،۱۳۹۶: ۱۰۶-۱۰۷)؛ اما از «امير و گوهر» با آنکه عنوان منظومه به خود گرفته و عامه مردم مازندران ، عشق دو دلداده را به عشق امير و گوهر (o guher-amir )() همانند ميکنند؛ جز چند دوبيتي در توصيف عشق به گوهر، حتي روايتي شفاهي که دلالتي بر منظومۀ داستاني عاشقانه باشد، وجود ندارد.