چکیده:
پژوهش حاضر به دنبال ارائه مدلی ترکیبی برای مطالعه توانمندسازی منابع انسانی است . با بررسی ادبیات نظری پژوهش ، دو مدل توانمندسازی کانگر و کانانگو و مدل توانمندسازی اسپریتزر به عنوان مبنای طراحی مدل پیشنهادی انتخاب شدند؛ متناسب با این دو مدل اقدام به طراحی پرسش نامه شد. در این پرسش نامه ، عوامل توانمندسازی شامل شرایط سازمانی ، راهبردهای مدیریتی و منابع خودکارآمدی ، بر مبنای مولفه های الگوی توانمندسازی کانگر و کانانگو (١٩٨٨) طراحی شده و متغیرهای مربوط به ابعاد توانمندسازی (شایستگی ، خودمختاری ، تاثیرگذاری و معنی داری ) نیز از مدل اسپریتزر (١٩٩٥) استفاده می شود؛ در این مدل راهبردهای مدیریتی نه تنها به عنوان متغیر مستقل به طور مستقیم بر روی توانمندسازی تاثیر دارد، بلکه با تاثیرگذاری روی دو متغیر مستقل دیگر (شرایط سازمانی - منابع خود کارآمدی ) به طور غیر مستقیم بر توانمندسازی کارکنان تاثیر می گذارد. به منظور بررسی پایایی پرسش نامه ابتدا پرسش نامه بر روی ٣٠ نفر از افراد نمونه اجرا گردیده و آلفای کرونباخ آن ٠/٨٥ محاسبه ، و برای انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. به منظور سنجش روایی سوالات پرسش نامه از اعتبار عاملی استفاده شده است . با استفاده از فن تحلیل عاملی اکتشافی مرتبه اول، روایی متغیرها استخراج گردید و نتایج بیانگر روایی متغیرهای پژوهش است . برای اثبات این که مفاهیم به خوبی اندازهگیری شدهاند از آزمون KMO و بارتلت و تحلیل عاملی تاییدی برای سنجش روایی سازه استفاده شده است . در مجموع مدل پیشنهادی فوق و پرسش نامه طراحی شده به دلیل برخورداری از روایی و پایایی مناسب ، قابلیت کاربرد در پژوهش های توانمندسازی منابع انسانی را دارد.
خلاصه ماشینی:
- توانمندسازی یکی از روشهای افزایش تمرکز، آزادی عمل و مسئولیت پذیری کارکنان به حساب می آید؛ - توانمندسازی، سالم ترین روش برای تسهیم قدرت، افزایش حس اعتماد، انرژی، غرور، تعهد و خوداتکایی کارکنان سازمانها محسوب میشود؛ - در نتیجۀ توانمندسازی، حس مشارکت جویی در امور سازمانی افزایش یافته و درنهایت بهبود عملکرد را به دنبال خواهد داشت ؛ - لازمه دست یابی به هدفهای سازمان، مدیریت مؤثر و توانمندسازی کارکنان سازمانها است ؛ - تغییر سازمانهای سنتی به سازمانهای نوین مستلزم توجه هر چه بیشتر به توانمندسازی کارکنان است ؛ - توانمندسازی سبب شکل گیری احساس مؤثر بودن، خودیابی و خودشکوفایی بیشتر در کارکنان سازمانها میشود؛ - توانمندسازی کارکنان به سازمانها کمک میکند تا در مقابل تغییرات سریع محیط بیرونی، رقابت جهانی، افزایش کیفیت خدمات و محدودیت منابع ، پاسخ گویی بهتر و بیشتری ارائه دهند (اسکات و ژافه ١٩٩١،١)؛ - توانمندسازی زیردستان، بخش مهمی از اثربخشی سازمانی و مدیریتی است ؛ - تجزیه و تحلیل قدرت و کنترل در سازمانها حاکی از این است که سهیم کردن کارکنان در قدرت و کنترل، اثربخشی سازمانی را افزایش می دهد؛ - تجربیات تشکیل گروه در سازمان دلالت بر این دارد که راهبردهای توانمندسازی کارکنان نقش مهمی در ایجاد و بقای گروه دارد (عبدالهی و نوه ابراهیم ، ١٣٨٥: ١٤).
سؤال اصلی پژوهش این است که برای بررسی عوامل مؤثر بر توانمندسازی منابع 1- Scott and Jaffe 2- Blanchard 3- Conger and Kanungo 4- Thomas And Velthouse 5- Spreitzer 6- Wilson 7- Robbins and cariono 8- Wallace and Storm انسانی چه مدلی را می توان ارائه کرد؟ برای پاسخ به این سؤال ابتدا به بررسی مدلهای نظری توانمندسازی منابع انسانی پرداخته میشود و سپس مدلی ترکیبی در این زمینه طراحی و مورد بررسی قرار میگیرد.