چکیده:
از دیرباز میان نواحی شمالی ایران و روسیه، ب ه علت همجواری، روابط تجاری، نظامی، سیاسی و
فرهنگی حاکم بوده و این روابط دو جانبه سرانجام به تاثیر و کنش زبان های ساکنان این مناطق نیز منجر
شده است . از این رو شاهد وامواژه های روسی بسیاری در زبان های کرانة جنوبی دریای مازندران و
زبان فارسی هستیم . در این مقاله با تکیه بر فرهنگ های واژگان و تحقیقات میدانی در استان های گیلان
و مازندران، فهرستی از وامواژه های روسی در گسترة شیلات و نام ماهیان دریای مازندران تهیه و
به بررسی دگرگونی های آوایی، دستوری، معنایی، و ریشه شناسی آن ها در زبان مقصد می پردازیم. حضور این دست از وامواژگان روسی در زبان فارسی، بیشتر در متون تخصصی و حرفه ای به چشم می آیند. در پایان سعی شده است ویژگیهای کلی روند وامگیری مورد واکاوی و شناسایی شوند.
Long time ago, because of the proximity, various commercial, military, political and cultural relations was predominated and this ultimately affect bilateral relations and interaction between residents of these areas have resulted languages in an area between the northern regions of Russia and Iran.
Therefore we can see many Russian loan words in southern coast of the Caspian Sea languages. In this article relying on the culture of words and field research in Gilan and Mazandaran provinces,a list of loan words in the field of fisheries and the Russian Caspian Sea fish is prepared and a survey to Changes in phonetic, grammatical, semantic and etymology of the target language is done. We can mostly seethe presence of this type of loan words in Persian, Russian, specialized and professional literature. At the end by recapitulation of this analysis we tried to introduce and precise the general trend of the loan words features.
خلاصه ماشینی:
در گردآوری وامواژههای روسی ، فرهنگ های زیر مأخذ اصلی کار ما قرار گرفتند: «فرهنـگ واژگان تبری » از جهانگیر نصری اشرفی ؛ «واژهنامة مازندرانی » از محمدباقر نجفزادة بـارفروش ؛ «فرهنگ گیلکی » تألیف منوچهر ستوده ؛ «گیله گپ » تألیف فریدون نـوزاد؛ «فرهنـگ طبـری » از صادق کیا؛ «واژهنامة گویش گیلکی به انضمام اصطلاحات و ضربالمثـل هـای گیلکـی » تـألیف __________________________________________________________________ 1- Rastarguyeva احمد مرعشی و همچنین فرهنگ های تخصصی مانند: «اطلس ماهی های حوضة جنوبی دریـای خزر: آبهای ایران » تألیف نادری ؛ «فرهنگ ٥ زبانـة اسـامی جـانوران و مـاهی هـا» تـألیف و.
این واژة روسی با تغییر آوایی وارد زبان __________________________________________________________________ ١- عنوان دیگری که روسها برای ایـن مـاهی قائـل انـد و دال بـر ارزش آن اسـت عبـارت «царская сельдь» به معنای شاه شگ ماهیان است .
با بومی شدن و تکثیر این ماهی در دریای مازندران توسط کارشناسان شوروی، نام آن نیز از زبـان روسـی وارد زبانهای مازندرانی و گیلکی و فارسی شده است .
بایـستة یـادآوری اسـت کـه در زبـانهـایی ماننـد بلغاری، کرواتی ، لهستانی ، مجاری، قرقیزی و بـسیاری دیگـر نیـز آمـور نامیـده مـی شـود، امـا همانطور که این ماهی توسط روسها در دریای مازندران به وجود آمد و تکثیر یافت ، نام آن نیز از روسی mur[ амурa]٤ وارد زبان فارسی و مازندرانی و گیلکی شد.