چکیده:
مقاله حاضر به بررسی وضعیت گرایش به مصرف مواد مخدر در بین دانشجویان بومی (تهرانی) و غیربومی (ساکن در خوابگاهها) در دانشگاههای تهران، پیش از اجرای طرح بومیگزینی در دانشگاهها میپردازد. در این پژوهش، اطلاعات اولیۀ دو تحقیق 1. طرح شیوعشناسی مصرف مواد مخدر (نمونه دانشجویان دانشگاههای تهران) (سراجزاده، 1383) با 1750 نفر نمونه؛ و 2. طرح نگرشها و رفتارهای دانشجویان (نمونه دانشجویان دانشگاههای تهران) (سراجزاده و همکاران، 1382) با 686 نفر نمونه از هفت دانشگاه، شامل دانشگاه تهران، شهید بهشتی، امیرکبیر، صنعتی شریف، الزهرا، علموصنعت و تربیت معلم، مقایسه و تجزیهوتحلیل شدهاند. نتایج کلی بهدستآمده نشان میدهد که از 28 شاخص مربوط به انواع آسیبهای مرتبط با گرایش و مصرف مواد مخدر، دانشجویان غیربومی در 13 شاخص و دانشجویان بومی در 8 شاخص، بهطور جداگانه و هر دو گروه در 7 شاخص در یک سطح، درگیر انواع گرایش و مصرف مواد مخدر هستند. یکی از نکتههای مهم این پژوهش این است که هر دو گروه دانشجویان بومی و غیربومی در زمینۀ مصرف مواد مخدر در سن بالای 18 سال و در مورد مصرف مشروبات الکلی، در سن پیش از ورود به دانشگاه و زیر 17 سال تجربه مصرف داشتهاند. همچنین، یافتهها نشان میدهد که دانشجویان غیربومی بیش از دانشجویان بومی در معرض گرایش و مصرف مواد مخدر بوده و تجربه مصرف مواد مخدر، کشیدن سیگار، شرکت در مجالس مصرف مواد و رفتارهای انحرافی ازجمله مصرف تفریحی تریاک و الکل در بین دانشجویان غیربومی شایعتر بوده است.
خلاصه ماشینی:
کلیدواژهها: دانشجویان بومی، دانشجویان غیربومی، مسائل اجتماعی، مصرف مواد مخدر، مصرف مشروبات الکلی این مقاله برگرفته از طرح پژوهشی «بررسی تفاوت عملکرد آموزشی، ارزشها، نگرشها و آسیبهای دانشجویان تهرانی (بومی) در مقایسه با دانشجویان غیرتهرانی ساکن در خوابگاهها (غیربومی)» (1390) است که در پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری انجام شده است.
براساس هریک از شاخصهای هشتگانه بالا، چه تفاوت معناداری بین دانشجویان بومی و غیربومی به تفکیک رشته تحصیلی، معدل دانشگاهی، جنسیت، وضعیت تأهل و سواد و تحصیلات پدر وجود دارد؟ بررسی وضعیت گرایش به مصرف مواد مخدر در بین دانشجویان بومی در مقایسه با دانشجویان غیربومی، و شناسایی مؤلفههای مختلف مؤثر در این زمینه برای سیاستگذاری و برنامهریزی آموزش عالی از طریق شناسایی نقاط ضعف و تهدیدها و تقویت نقاط قوت و بهرهمندی از فرصتها، اهمیت فراوانی دارد.
Lopez, Campbell and Watkins Hoffman and Wiess Lapsley, Rice and FitzGerald Kenny and Donaldson Mollinckrodt Gredes Chickering براساس این نظریهها، دانشجویان غیربومی که مستقل شده و وارد محیط خوابگاه میشوند و احساس سلامت و قدرت فردی بیشتری در مورد خودشان دارند، بهتر میتوانند کارایی خود را هنگام استقلال بهواسطه ورود به دانشگاه حفظ کنند و از پس برنامه درسی، جهان جدید اجتماعی، و پرورش انگیزه درونی در خود برآیند.
دادههای مربوط به میزان گرایش به مواد مخدر و تجربه مصرف این مواد و سیگار بهتفکیک رشته تحصیلی و سایر ویژگیهای فردی نشان میدهد که گرایش دانشجویان مرد غیربومی (73/24) به مواد مخدر، بیش از دانشجویان مرد بومی (84/22) است.