چکیده:
.پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفههای فرامنطقهای تربیت شهروندی در مکتب اسلام، با به کارگیری روش تحلیل محتوای کیفی به تحلیل محتوای متون مرتبط با تربیت شهروندی پرداخته است. جامعة آماری این پژوهش، مجموعة افکار اندیشمندان، متخصصان و دانشمندان حوزة تربیت شهروندی در اسلام است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم در مورد تربیت شهروندی اظهار نظر کردهاند. بدین منظور به شکل هدفمند و در راستای تحقق هدف پژوهش، مقالات، کتب، اسناد، مجلات، پایاننامهها، رسالههای دکتری و سایتهای اینترنتی در دسترس بررسی و این افکار و اندیشهها، برای بررسی و تحلیل موضوع انتخاب شده فیشبرداری و استفاده از این متون تا دستیابی به اشباع نظری ادامه یافت. ابزار جمعآوری دادهها فیشبرداری بود. با کاربرد تکنیک تحلیل محتوا و کدگذاری سهگانه (باز، محوری و انتخابی) به کمک نرمافزار MAXQDA12 دادههای جمعآوریشده تحلیل شد. برای اعتباریابی کیفی دادهها از تکنیک قابل قبول و معتبربودن از طریق جمعآوری اطلاعات از منابع مختلف و چندگانه اقدام شد. به علاوه، از 5 نفر از اسلامشناسان حوزة علمیه و اساتید فلسفة تعلیم و تربیت به عنوان خبرگان موضوع، برای بررسی، بازبینی و استحکام دادهها کمک گرفته شد. در فرایند تحلیل تعداد 205 کد باز، 22 کد محوری و 2 کد انتخابی با عنوان سیاسی و اجتماعی به عنوان ابعاد تربیت شهروندی اسلام با نگاه فرامنطقهای شناسایی و احصا شد. با انجام تحقیقات بیشتر زمینة تدوین و ارائة الگویی جهانشمول برای معرفی مفهوم تربیت شهروندی اسلامی به جهانیان به عنوان الگویی سعادتآفرین برای شهروندان جهانی ورای دین و قومیت و .... فراهم شود.
The present study aimed to identify the trans-regional components of citizenship education in the school of Islam, using the method of qualitative content analysis to analyze the content of texts related to citizenship education. The statistical population of this research is the collection of thoughts of thinkers, experts and scientists in the field of citizenship education in Islam who have directly and indirectly commented on citizenship education. For this purpose, in order to achieve the purpose of the research, articles, books, documents, journals, dissertations, doctoral dissertations and available websites are reviewed and these thoughts and ideas, to review and analyze the selected topic, file and use these texts to The achievement of theoretical saturation continued. The data collection tool was fiches. The collected data were analyzed using content analysis and triple coding techniques (open, axial and selective) using MAXQDA12 software. To qualitatively validate the data, an acceptable and valid technique was used through data collection from various sources. In addition, five Islamic theologians and professors of philosophy of education, as subject matter experts, were consulted to review and validate the data. In the process of analysis, 205 open code as indicator, 22 central codes as components and 2 selected codes with political and social titles were identified as dimensions of Islamic citizenship education with a trans-regional perspective. By conducting more research, the field of compiling and presenting a universal model to introduce the concept of Islamic citizenship education to the world as a prosperous model for global citizens beyond religion and ethnicity, etc. should be provided.
خلاصه ماشینی:
استاد، گروه برنامه ريزي درسي، دانشگاه علوم انتظامي امين، تهران ، ايران (تاريخ دريافت : ١٣٩٩/٠٩/٢٥؛ تاريخ پذيرش : ١٤٠٠/٠٦/٢٩) چکيده پژوهش حاضر با هدف شناسايي مؤلفه هاي فرامنطقه اي تربيت شهروندي در مکتب اسلام ، با به کارگيري روش تحليل محتواي کيفي به تحليل محتواي متون مرتبط با تربيت شهروندي پرداخته است .
در حقيقت ، هدف از اين مطالعه ، شناسايي و مقايسۀ ارزش هاي مشترک منابع ديني اوليۀ اسلام و محتواي آموزش مطالعات اجتماعي بوده و در آن از تحليل اسناد به عنوان روش مقايسه استفاده شده است .
در زمينۀ پيشينۀ پژوهش هاي داخلي در زمينۀ موضوع نيز ميتوان به پژوهش ، محمدي، مزيدي و بهشتي (١٣٩٦) اشاره کرد که ايشان در اين تحقيق به تجزيه و تحليل مفهوم تربيت شهروندي و مراحل و ابعاد آن از منظر اسلام پرداخته اند.
بنابراين ، مسألۀ اصلي پژوهش حاضر اين بوده است که چه مؤلفه هاي فرامنطقه اي و جهان شمولي در مکتب اسلام براي تربيت شهروندي وجود دارد که اگر مورد توجه قرار گيرد، شاهد زندگي سعادتمندانه در جوامع بشري خواهيم بود؟ روش شناسي پژوهش پژوهش حاضر در زمرة پژوهش هاي کتابخانه اي بوده که بر اساس هدف ، پژوهشي کاربردي، از نظر زمان گردآوري داده ها، مقطعي و از نظر شيوة اجرا، پژوهشي کيفي محسوب ميشود.
در همين رابطه ، يافته هاي پژوهش حاکي از وجود دو بعد فرامنطقه اي سياسي و اجتماعي به عنوان ابعاد تربيت شهروندي از منظر دين اسلام بود.