Abstract:
هدف از این تحقیق، توصیف ساختمان تصریفی فعل فارسی براساس نظریۀ صرفی کلمه و صیغگان است. تلاش ما برای روشن کردن این مسئله است که صیغگان یا الگوهای تصریفی فعل در زبان فارسی چه ماهیت یا سرشتی دارند و نقشهای چندگانة الگوهای تصریفی، مانند شخص و شمار چگونه از یکدیگر تفکیک و بهطور شفاف بیان میشوند. برای رسیدن به این هدف، برمبنای کتابهای دستور زبان فارسی، جملاتی را استخراج کردیم و ساختارهای موجود در فعلهای این جملات را بررسی و تحلیل نمودیم. ساختارهای استخراجشده عبارتاند از: ساختارهای شخص و شمار، ساختارهای وصفی، ساختارهای جهتی، ساختارهای مصدری و ساختارهای وجهی. نتایج نشان دادند که با استفاده از روش کلمه و صیغگان، تناظر یکبهچند یا چندبهیک مشخصههای تصریفی فعل در زبان فارسی قابل تبیین است. مدل کلمه و صیغگان به این دلیل که در آن، به واژه بهعنوان یک کل نگریسته میشود، با روشهایی چون عنصر و ترتیب و یا عنصر و فرآیند فرق دارد؛ زیرا در این روشها، کلمات پیچیدۀ ساختواژی و معنایشان را عمدتاً بهواسطۀ تقسیم آنها به توالی از واحدهای مجزا بررسی میکنند. همچنین، روشن شد که صیغگان یا الگوهای تصریفی فعل در زبان فارسی ماهیت صرفیـنحوی دارند و با قائل شدن به الگوی لایهای برای فعل فارسی، نقشهای چندگانة الگوهای تصریفی فعل فارسی از یکدیگر تفکیک میشوند. به این ترتیب، توجیه و تبیین ویژگیها و مشخصههای فعل فارسی با استفاده از این مدل امکانپذیر میشود.
Machine summary:
استادیار زبانشناسی ، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران دریافت : ٩٣/٩/١٢ پذیرش: ٩٣/١٢/١٥ چکیده هدف از این تحقیق ، توصیف ساختمان تصریفی فعل فارسی براساس نظریة صرفی کلمه و صیغگان است .
تلاش ما برای روشن کردن این مسئله است که صیغگان یا الگوهای تصریفی فعل در زبان فارسی چه ماهیت یا سرشتی دارند و نقش های چندگانة الگوهای تصریفی ، مانند شخص و شمار چگونه از یکدیگر تفکیک و به طور شفاف بیان می شوند.
نتایج نشان دادند که با استفاده از روش کلمه و صیغگان، تناظر یکبه چند یا چندبه یک مشخصه های تصریفی فعل در زبان فارسی قابل تبیین است .
Persian verb IDs شخص جمع /مفرد شناسه بن مضارع بن ماضی اول شخص (گوینده) مفرد ـم روم (رو + م) رفتم (رفت + م) دوم شخص (مخاطب ) مفرد ـی روی (رو + ی) رفتی (رفت + ی) سوم شخص (غایب ) مفرد ـد رود (رو + د) رفت (رفت + ø) اول شخص (گوینده) جمع ـیم رویم (رو + یم ) رفتیم (رفت + یم ) دوم شخص (مخاطب ) جمع ـید روید (رو + ید) رفتید (رفت + ید) سوم شخص (غایب ) جمع ـند روند (رو + ند) رفتند (رفت + ند) طبق مدل کلمه و صیغگان، شناسة هریک از صیغه های صرفشده در فعل فارسی به طور هم زمان نشاندهندة دو مقولة شخص و شمار است .