Abstract:
چادرشب یکی از بافتههای بومی گیلان است که در زبان محلی به آن «چاشو» میگویند. این نوشتار تلاش دارد با بررسی نام و تحلیل نشانههای «ماه گلها» در چادرشبهای منقوش گیلان به تفسیر مفاهیم نهفته در پس این نقشها بپردازد. چهار نقش مورد پژوهش در این مقاله عبارتند از: ماه اریب، شاخ ماه، ماه معجری و ماه صندوقچه. با توجه به قدمت بافت چادرشب در منطقه، پرسش اصلی این پژوهش آن است که این نشانه-ها به چه مفاهیم و باورهایی اشاره میکنند. در همین راستا برای جمعآوری اطلاعات از روش کتابخانهای استفاده شده و تحلیل دادهها به صورت کیفی انجام گرفته است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که نقوش ماه گل در چادرشب گیلان نشان از مفاهیمی اغلب زنانه و مرتبط با برکت و فزونی باروری دارد و غالبا برگرفته از مفاهیم اسطورهای ایران باستان و باورهای مردم منطقۀ گیلان دارد.
Chador Shab is a local handmade outer garment for woman woven in Gilan and called Chashu in the local language. Through exploring and analyzing the names and patterns of Mah Gol design in colorful Chador Shabs of Gilan, which is one of the main designs of this garment, this paper aims to interpret the concepts behind such patterns. Here, the author has focused on four patterns: Mahe Orib, Shakh Mah, Mah M’ajari, and Mah Sandoghcheh. Given the history of Chador Shab weaving in this region, the main question of this research is which concepts and beliefs these patterns signify. The required data for this study were collected through the library method and were later analyzed qualitatively. The findings indicate that Mah Gol designs and patterns in Gilan’s Chador Shabs are mainly associated with feminine concepts and related to the gift of fertility and are often rooted in ancient Iranian mythical concepts and beliefs of Gilaki people.
Machine summary:
يافته هاي پژوهش حاکي از آن است که نقوش ماه گل در چادرشب گيلان نشان از مفاهيمي اغلب زنانه و مرتبط با برکت و فزوني باروري دارد و غالبا برگرفته از مفاهيم اسطوره اي ايران باستان و باورهاي مردم منطقة گيلان دارد.
در هنر دوره هاي باستان ، هر آنچه اهميت مضاعف داشته ، بزرگتر از ساير نقش ها و داخل يک قاب مربع شکل ترسيم ميشده است ، براي نمونه در گليم هاي مناطق روستايي شهر ساري، نقشي وجود دارد به نام «پلاس گل » (تصوير شمارة ۴).
ماه اريب نيز همواره در مرکز چادرشب و بزرگتر از ساير نقش ها بافته ميشود و اين امري (به تصوير صفحه مراجعه شود)تغييرناپذير است .
نقش ماه شاخ دار نيز همان طور که در تصوير شمارة ۶ مشاهده ميشود، ترکيبي از يک مربع با خطوط افقي يا عمودي و گاهي پنجه يا چليپايي در مرکز آن است -پنجه و چليپا نيز از نقوش متداول در چادرشب هاي منقوش گيلان هستند- بافندگان معتقدند، اين ماه گل به علت داشتن دو خط مورب يا افقي يا خميدة بالاي آن ، تداعي کنندة شاخ بوده و به ماه شاخ دار معروف شده است .
اين مفاهيم با نمادهاي مرتبط با زن و همچنين نمودهاي ذهنياي چون باروري، تجديد حيات و الهه ها و اسطوره هاي مرتبط با ماه ، آب و زمين ارتباط مييابد و نشان ميدهد که هر چهار نقش مورد پژوهش در چادرشب گيلان ، نمادهايي زنانه يا مرتبط با باروري و برکت هستند.