چکیده:
خوابگاه، عرصهای نیمهعمومی است که در آن عدهای از همسالان درگیر تعاملات بینفرهنگی میشوند. این تعاملات میتواند تأثیر مثبت یا منفیای بر زندگی فرد بگذارد و از او در برابر تصمیمگیریهای زندگی اجتماعیاش، فردی مستقل یا منفعل بسازد. هدف اصلی این مقاله بهتصویر کشیدن زندگی خوابگاهی است. پرسش ما این است که آیا دانشجویان دختر، به خوابگاه حس تعلق دارند؟ حس تعلق از این نظر اهمیت دارد که ازیکسو شرایط مناسب باعث ایجاد این حس میشود و از سوی دیگر، در صورت وجود حس تعلق به یک مکان، فرد برای بهبود وضعیت آن تلاش خواهد کرد. عوامل مهمی ازجمله امنیت، حریم خصوصی فرد، تعامل مثبت با دیگران مهم (هماتاقیها و مسئولان خوابگاه)، و قوانین، در شکلگیری حس تعلق مؤثر هستند. در این مقاله از طریق روش داستان زندگی با 60 دانشجوی دختر ساکن خوابگاههای دانشگاههای تهران، تربیت مدرس، الزهرا، و شهید بهشتی در تمام مقاطع تحصیلی مصاحبه کردهایم. عوامل انسانی، مکانی، و زمانی در شکلگیری حس تعلق در خوابگاه مؤثر هستند. عوامل مهمی ازجمله رشته تحصیلی، مقطع تحصیلی، فرهنگ، و نوع جامعهپذیری افراد، سن، ویژگیهای فردی مانند درونگرا و برونگرا بودن فرد و به میزان بسیار اندکی قومیت، بر شکلگیری این حس تأثیر میگذارند. همچنین، بررسیهای ما نشان میدهد که بهدلیل نداشتن حریم خصوصی، مشکل در ایجاد و برقراری ارتباط با مسئولان و هماتاقیها، و محدودیتهای ناشی از قوانین خوابگاه، حس تعلق به خوابگاه در بسیاری از دانشجویان پایین است. در پایان، راهکارهایی برای بهبود شرایط زندگی در خوابگاه ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
این موضوع برای دانشجویان دختر، دارای اهمیت متفاوتی است، زیرا جامعه و خانواده در مورد این قشر حساسیت بیشتری دارند؛ تاجاییکه اگر امکان اسکان در خوابگاه وجود نداشته باشد، بسیاری از خانوادهها با ادامۀ تحصیل دخترانشان در رشته و شهر مورد نظر مخالفت میکنند.
هدف اصلی ما در این مقاله، بهتصویر کشیدن زندگی خوابگاهی است و پرسش ما این است که آیا دانشجویان دختر، به خوابگاه، اتاق، و هماتاقیهایشان احساس تعلق دارند؟ حس تعلق از این نظر اهمیت دارد که ازیکسو شرایط مناسب باعث ایجاد چنین حسی میشود و از سوی دیگر، در صورت وجود حس تعلق به یک مکان، فرد برای بهبود وضعیت آن تلاش خواهد کرد.
Jorgenson and Stedman Relph Low and Altman میاحی و همکارانش (1392) در پژوهشی با عنوان «تحلیل تأثیر حس مکان در بالا بردن کیفیت زندگی در خوابگاه» این پرسش را مطرح کردهاند که چگونه میتوان خوابگاه را به مکانی تبدیل کرد که دانشجویان آن را مانند خانۀ دوم خود بپذیرند و به آن احساس تعلق داشته باشند؟ نتایج این پژوهش نشان میدهد که امنیت، یکی از عواملی است که باعث میشود فرد به مکانی که در آن ساکن است، احساس تعلق داشته باشد.
دانشجویان پیش از ورود به خوابگاه در شرایط متعادلی در شهر خود و در کنار خانواده زندگی میکنند و پذیرش در دانشگاه در شهری دیگر، عامل برهمزنندۀ این تعادل است.
این حس تعلق باعث شده است که عدهای به اموری مانند نظافت و آراستن اتاق خود اهمیت بیشتری بدهند؛ هرچند اکثر دانشجویان بهدلیل کمبود امکانات، دلتنگی، نداشتن حریم شخصی و خلوت، و زندگی دستهجمعی در یک فضای کوچک، حس تعلق اندکی به خوابگاه دارند.