چکیده:
این مقاله، به بررسی سطح یادگیری دانشآموزان از مفاهیم فیزیک در مبحث حرکتشناسی (سینماتیک) بر اساس مدل APOS میپردازد. در این مدل، سطح یادگیری دانشآموزان از مفاهیم، در سطوح مختلف درجهبندی میشود. طبق این مدل، دانشآموزان مفاهیم را بر اساس ساختارهای ذهنی عمل، فرایند و شیء یاد میگیرند و این ساختارها را با یکدیگر هماهنگ میکنند تا طرحواره ی مفهوم ساخته شود. نوع پژوهش حاضر توصیفی است که به روش زمینهیابی انجام شده است و نمونة مورد نظر، 94 نفر از دانشآموزان پسر دورة متوسطة دوم رشتههای ریاضی و تجربی مدارس دولتی منطقة 12 تهران هستند که به روش تصادفی انتخاب شدند. ابزار اندازهگیری، آزمون پیشرفت تحصیلی شامل 11 مسألة چندقسمتی است که در مجموع، متشکل از 28 سؤال تشریحی است که توسط مؤلفین طراحی شده است. پایایی آزمون با محاسبة آلفای کرونباخ904/0 تأیید شد. نتایج این پژوهش نشان داد اکثر دانشآموزان مفاهیم مبحث حرکتشناسی را در سطح عمل و فرایند یاد گرفتهاند و اکثر آنها در درک این مفاهیم در سطوح شیء و طرحواره ناتوانند، بنابراین، ساخت و ساز مفاهیم مبحث حرکتشناسی در ذهن اکثر آنها ناقص است و آنها این مفاهیم را بهدرستی یاد نگرفتهاند.
This study assesses the level of students learning of physics concepts in the field of kinematics based on the APOS model. In this model, students’ level of learning of concepts is graded at different levels. According to this model, students learn the concepts based on the mental structures of Action, Process and Object and these templates are matched together to create schema. the present study is qualitative research that was conducted as a survey method. The sample of this research is 94 male students in the secondary grade from Tehran city who have been randomly selected. The instrument is a researcher – made questionnaire with 11 multi- part problems that consist of a total of 28 descriptive questions. The reliability of the test was estimated by Cronbach’s alpha and is approved in the amount of 0.904. the results of this study showed that most students have learned the kinematics concepts at the level of Action and Process, and most of them are unable to understand these concepts at the Object and Schema levels, so the construction of these concepts in the minds of most of them is incomplete and they have not learned these concepts correctly.
خلاصه ماشینی:
قسمت (b) نيز درک دانش آموزان از مفهوم معادلۀ حرکت را در سطح فرايند ميسنجد، زيرا پاسخگويي صحيح به اين قسمت نيازمند ترکيب سه عمل تعيين بردار سرعت ، محاسبۀ سرعت متحرک در لحظات داده شده و در نهايت تعيين بردار شتاب متوسط بر اساس روابط موجود است .
قسمت (c) مسأله ، درک دانش آموزان از مفهوم معادلۀ مکان - زمان را در سطح شيء مورد ارزيابي قرار ميدهد، زيرا پاسخگويي به اين قسمت نيازمند تبديل نمودار مکان - زمان به مسير حرکت براي محاسبۀ مسافت طي شده است .
نتايج تحليل پاسخ دانش آموزان به مسألۀ ٥ بر مبناي APOS به درصد سطح سؤال , (a), (b), (c) رشته , سطح عمل , فرايند , سطح شيء رياضي , 96/42, 92/85, 32/14 تجربي , 72/27, 54/54, 21/21 کل , 84/04, 65/95, 24/46 داده هاي جدول ٥ حاکي از آن است که درک اکثر دانش آموزان از معادلۀ مکان – زمان در سطح عمل و فرايند ميباشد و تعداد کمي از آن ها توانسته اند به درک شي ء از اين مفهوم برسند.
تحليل مسألۀ ١٠ بر اساس چارچوب نظري APOS: قسمت (a)، درک دانش آموزان از مفهوم نمودار شتاب – زمان را در سطح فرايند مي سنجد؛ زيرا پاسخگويي به اين قسمت نيازمند نوشتن معادلۀ سرعت - زمان (انجام عمل ) و رسم آن (انجام فرايند) است .