Abstract:
آسیای مرکزی شامل پنج کشور ترکمنستان، قرقیزستان، تاجیکستان، قزاقستان و ازبکستان می باشد که بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به استقلال دست یافتند. این منطقه به دلیل موقعیت استراتژیکی که از آن برخوردار بود، همواره متاثر از فرهنگها و اقوامی بود که در راستای منافع خود، بر آن تاثیرگذار بودند و یا قصد تصرف آن را داشتند. اسلام در آسیای مرکزی، محوری است که این مقاله حول آن شکل گرفته است. چهار کتابی که در این مقاله مورد نقد و بررسی قرار گرفته، بر تاریخ آسیای مرکزی و ورود اسلام بعد از استقلال جمهوریهای شوروی از آسیای مرکزی متمرکز است. نگارنده در این مقاله تلاش نموده تا مشخص نماید که چرا جنبشهای اسلامی مشخصی موفق شدند قدرت را در این منطقه به دست گیرند در حالی که دیگران موفق نشدند؟ و اینکه دلیل ظهور جنبشهای اسلامی – نظامی و علل توسعه و انحطاط آنها چیست؟
Machine summary:
"این مقاله ترجمهای است از مقاله «The rise and fall of political Islam in Central Asia» (Religion 33 (2003) 161–169) استادیار مطالعات مذهبی در دانشگاه اتاوا کارشناس ارشد تاریخ اسلام، کتابدار کتابخانه عمومی شهر قمصر astali1359@yahoo.
کتاب رشید برای خوانندگانی که علاقمند به موقعیت اسلام نظامی، در جمهوریهای سابق شوروی آسیای مرکزی هستند ضروری است.
اگر چه کتاب کپل مستقیما به موقعیت ساختارگرایی اسلامی را در آسیای مرکزی نپرداخته است، دادههای تطبیقی مهمی ارائه داده که ممکن است در فهم بهتر ریشههای این پدیده مورد استفاده قرار گیرد.
آیا میتوانیم برای لحظهای نقش داشتن احزاب سیاسی اسلامی در انتخابات قانونی تمام کشورهای تازه استقلال یافته آسیای مرکزی را تصور کنیم؟ آیا منطقه روزی به تأسی از ترکیه قدرت میانه رو اسلامگرایی را بر سرکار خواهد آورد؟ دست کم در حال حاظر این امر تا حد زیادی غیر محتمل به نظر میرسد.
در سطح دیگر آیا رهبران سیاسی - به منظور جلوگیری از بنیاد گرایان رادیکال از عضو گیری در آینده – نهایتا اصلاحات درست اجتماعی- اقتصادی را به منظور بهبود بخشیدن زندگی مردم می پذیرند؟ به نظر می رسد بسیاری از تحلیلگران طرفدار این ایده هستند که که تنها راه حل مناسب برای تمام مشکلات آسیای مرکزی نفت است.
آیا همان گونه که در بعضی از کشورهای خاورمیانه بود، بهره برداری از لایههای نفت و گاز طبیعی، کلید توسعه اقتصادی این منطقه است؟ آیا ثروت حاصله باعث قطع نیروگیری از میان پرولتاریا توسط جنبش های افراطگرای اسلامی خواهد شد؟ سرانجام آینده بستگی به عمل آنهایی دارد که ما ممکن است آن ها را صاحب منصبان جدید بنامیم."