چکیده:
این پژوهش درصددبررسی ابعاد، محرکها و پیامد رفتار شهروندی سازمانی در شرکت طراحی مهندسـی و تامین قطعات ایران خودرو (ساپکو) است . با مفهوم سازی و عملیاتیسازی رفتار شـهروندی سـازمانی د دو بعد رفتارهای اختیاری و فراتر از شرح شغل معطوف به همکـاران و سـازمان و انتخـاب چهـار محـرّ ک (در چارچوب نظریه مبادله اجتماعی)و یک پیامدفردی، چارچوب مفهومی پژوهش و تدوین گردید. نتایج تجربی تحقیق نشان داد که مبادله رهبر-پیرو، حمایت سازمانی ادراک شـ ده ، نقـض قـرارداد روان شناختی و دلبستگیشغلی، هر یک به نـوعی سـبب تحریـک رفتارهـای شـهروندی مع طـوف بـه همکاران و سازمان میشوند. در این بین ، نقض قرارداد روان شناختی و دلبستگی شغلی رابطه معناداری با رفتار شهروندی معطوف به همکاران نداشتند. از طرفی رفتار شهروندی معطوف به سـازمان بـه طـور صرف بر نیت ترک خدمت کارکنان تاثیر منفی معناداردارد. مضمون کلی نتایج نشان میدهدکه نظریه مبادله اجتماعی، چارچوب مناسبی برای تبیین محرکهای رفتارهای شهروندی سازمانی است . هرچند این قضیه در مورد بخشی از نقض قـرارداد روان شـناختی
اندکی تعدیل میشود. هم چنین انجام شدن یا نشدن رفتارهای شهروندی معطوف به همکاران نمیتواند نمادو شاخص مناسبی برای پیش بینی احتمال خروج یا ابقای کارکنان در سازمان باشد.
خلاصه ماشینی:
"برای گردآوری داده های تجربی این متغیرها از چند پرسشنامه استاندارد استفاده شـد؛هـر چند که گاهی وقت هاتعدیل هایی در محتـوای آن هـا صـورت گرفـت : رفتـار شـهروندی سازمانی با ١٦گزینه [٤،صص ٤٨٧-٤٩٦؛٥؛٣٤، صص ٦٩٨-٧١٤]؛ دلبستگی شـغلی بـا ٥ گزینه [٢٤،صص ١١٧-١٣٦؛٢٥]؛ حمایت سـازمانی بـا ٦گزینـه [١٤، صـص ١٦١-١٧٨]؛ نقض قرارداد روان شناختی با ٤گزینه [٣٥، صص ٢٨٩-٢٩٨]؛ مبادله رهبر- پیرو با ٦گزینه [٣٦،صص ١٩-٣٦]و نیت ترک خدمت با ٣گزینه [٣٧، صص ٦٥٣-٦٦٣].
مضمون تأیید فرضیه اول (رابطه مبادله رهبر-پیرو و رفتار شهروندی سازمانی)این است که اگر کارکنان احساس کنند مدیر در ازای رفتارهای فرانقش به طور قطع نیازهای آن هـا را پاسـخ داده و در زمان تخصیص وظایف و پاداش ها، ارزیابی عملکردو گرفتاری شغلی ملاحظه آن ها را میکند، آن گاه آن ها ضمن تجسم یک رابطـه مبادلـه ای،رفتارهـای شـهروندی معطـوف بـه سازمان و معطوف به همکاران را در جواب این لطف مدیر از خود بروز میدهنـد.
نتیجه فرضیه دوم (رابطه حمایت سازمانی ادراک شده و رفتار شهروندی سـازمانی) گویـای این است که اگر سـازمان بـه سـهم و تـلاش کارکنـان در فراینـدهای سـازمانی بهـا داده و از تلاش های مضاعف آنان تقدیر کند،ناراحتیها و گلایه هـای آنـان را پیگیـری کـرده ، نیازهـا و دغدغه های آنان را مرتفع سازد و موفقیت عملکردی آنان را مایه مباهات و افتخار خود بدانـد، کارکنان نیز در عوض براساس اصل تلافی در نظریه مبادله اجتماعی بـا رفتارهـای شـهروندی معطوف به همکاران (مانند کمک به همکاران ،جـوانمردی، رعایـت آداب معاشـرت ، کشـیدن جور همکاران غایب ) و نیز رفتارهای شهروندی معطوف به سازمان (مانند پذیرش برنامه هـای تغییر، حضور در جلسه های غیرالزامی، حفاظت اموال سازمانی، تبعیت از قـوانین و رویـه هـا، اضافه کاری، وظیفه شناسی )واکنش نشان میدهند."