چکیده:
هنجارها مبنای ادراک، قضاوت و هدایت افعال انسان در سطح فردی و اجتماعی است. وابستگی علمی جامعه ایران به غرب و انتقال ضمنی هنجارهای ناهمخوان ایجاب میکند ذهن متخصصان و دانشجویان به خاستگاه فکری هنجارها در کتب درسی ترجمه شده و آسیبشناسی پیامدهای انتقال آنها معطوف گردد. در فضاهای علمی نیز نیاز است تأمل جدیتری در این باره با هدف صیانت از هویت علمی، فرهنگی و اجتماعی به ویژه حفظ جامعه علمی ایران صورت پذیرد. هدف از تألیف مقاله حاضر پرداختن به این مهم در روانشناسی بالینی است. در این راستا کتب درسی ترجمه شده و منابع مرجع مهم در روانشناسی بالینی با تکیه بر روش تحلیل محتوا به لحاظ هنجارها بررسی شده است. در این بررسی، تمرکز بر الف) خاستگاه هنجارها و ب) طبقهبندی آنها بود. بر پایه نتایج این تحلیل، مدلی از هنجارهای حاکم در روانشناسی ارائه میشود که ملاکهای نابهنجاری در آن مبتنی بر دو نوع هنجار است و ریشه در جریانهای فکری و فلسفی در دو حوزه اندیشه مغرب زمین دارد. در بخش پایانی مقاله پیامدهای هنجارهای مکنون در کتب تخصصی روانشناسی بالینی برای خود جوامع غرب به اختصار شرح، بررسی و نقد میشود. در این رابطه به مهمترین آسیبهای متعلق به دوران تجدد غرب به اختصار اشاره میشود که بر اساس دیدگاه متفکران غربی ناشی از همان هنجارهایی است که مفاهیم نابهنجاری و بهنجاری روانشناسی نیز بر آن استوار است. با ارائه چند پیشنهاد با هدف ترویج فرهنگ نقد در چهارچوب کتب درسی روانشناسی، مقاله خاتمه مییابد.هنجارها مبنای ادراک، قضاوت و هدایت افعال انسان در سطح فردی و اجتماعی است. وابستگی علمی جامعه ایران به غرب و انتقال ضمنی هنجارهای ناهمخوان ایجاب میکند ذهن متخصصان و دانشجویان به خاستگاه فکری هنجارها در کتب درسی ترجمه شده و آسیبشناسی پیامدهای انتقال آنها معطوف گردد. در فضاهای علمی نیز نیاز است تأمل جدیتری در این باره با هدف صیانت از هویت علمی، فرهنگی و اجتماعی به ویژه حفظ جامعه علمی ایران صورت پذیرد. هدف از تألیف مقاله حاضر پرداختن به این مهم در روانشناسی بالینی است. در این راستا کتب درسی ترجمه شده و منابع مرجع مهم در روانشناسی بالینی با تکیه بر روش تحلیل محتوا به لحاظ هنجارها بررسی شده است. در این بررسی، تمرکز بر الف) خاستگاه هنجارها و ب) طبقهبندی آنها بود. بر پایه نتایج این تحلیل، مدلی از هنجارهای حاکم در روانشناسی ارائه میشود که ملاکهای نابهنجاری در آن مبتنی بر دو نوع هنجار است و ریشه در جریانهای فکری و فلسفی در دو حوزه اندیشه مغرب زمین دارد. در بخش پایانی مقاله پیامدهای هنجارهای مکنون در کتب تخصصی روانشناسی بالینی برای خود جوامع غرب به اختصار شرح، بررسی و نقد میشود. در این رابطه به مهمترین آسیبهای متعلق به دوران تجدد غرب به اختصار اشاره میشود که بر اساس دیدگاه متفکران غربی ناشی از همان هنجارهایی است که مفاهیم نابهنجاری و بهنجاری روانشناسی نیز بر آن استوار است. با ارائه چند پیشنهاد با هدف ترویج فرهنگ نقد در چهارچوب کتب درسی روانشناسی، مقاله خاتمه مییابد.
خلاصه ماشینی:
"نه تنها به دلیل اهمیت هنجار و کارکردهای مهم آن، بلکه علاوه بر آن به دلیل وابستگی علمی جامعه ایران به غرب و امکان انتقال پنهان و آشکار هنجارهای بیگانه و ناهمخوان در فرایند ترجمه و تهدید و به دلیل پیامدهای جدی علمی و اجتماعی آن، لازم است اولا مفاهیم بهنجار، نابهنجار و هنجارهایی که مبنای تمایز این دو قرار دارد تحلیل reference شود؛ ثانیا خاستگاه فکری و فرهنگی هنجارهای موجود در کتب درسی ترجمه شده بررسی و مشخص گردد؛ ثالثا این مبانی فکری و فرهنگی به لحاظ پیامدهایشان مورد تحلیلهای آسیبشناسی قرار بگیرد.
از این تعریف چندین نتیجه میتوان گرفت که برای ادامه بحث خالی از اهمیت نخواهد بود: 1) آشنایی با هستیشناسی و انسانشناسی به فهم عمیقتر مفاهیم بهنجاری و نابهنجاری کمک میکند، 2) تغییر هنجارها مستلزم تغییر نگاه به انسان و عالم هستی است، 3) بالعکس، تحول در نگاه به عالم هستی و انسان، تغییرهای بنیادین در هنجارها و در نتیجه در ادراک، قضاوت، هدایت عمل و سیر تحول انسان را نیز در پی خواهد داشت، 4) همچنین فهم نحوه ادراک، قضاوت، نوع عملکرد، سیر تحول افراد و یا گروههای اجتماعی و آسیبهای رایج در هر دوره تاریخی و یا در حوزههای مختلف فرهنگی مستلزم بررسی و تحلیل نوع معیارها و هنجارهایی است که در آن دوران یا در آن حوزه فرهنگی مبنای حیات فردی و اجتماعی قرار گرفته است."