چکیده:
در بسیاری از شرکتها مسیری که از طرح ایدههای خلاقانه توسط افراد تا نائل شدن به نوآوری پیموده میشود، به دلایل زیادی بهصورت کامل پیاده سازی نمی شود. چنین شرکت هایی متقاعد شده اند که باید از ایدههای بدیع و نو کارکنان استفاده موثر نمایند و این مهم جز با انحراف خلاق میسر نمیشود. در همین راستا، هدف از انجام این پژوهش، طراحی مدل انحراف خلاق در شرکت ملی نفت ایران با استفاده از روش گراندد تئوری به عنوان یکی از روشهای کیفی بوده است. در این پژوهش ابتدا با روش نمونهگیری نظری 11 تن از متخصصان و استادان دانشگاه و شرکت ملی نفت ایران انتخاب شده و مصاحبههای عمیق با آنها صورت گرفت. پس از آن در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی مولفههای انحراف خلاق شناسایی شدند. طبق نتایج، مولفههای مدیریتی و سازمانی (شرایط علّی)، انحراف خلاق (راهبرد کنش/کنش متقابل)، ویژگیهای کنشگران و ویژگیهای ایده (زمینه)، شرایط مدیریتی، سازمانی و بیوگرافیک (شرایط مداخله ای) و پیامدهای مثبت و منفی در سطح فردی و سازمانی (پیامدها) استخراج و مدل انحراف خلاق طراحی گردید.
In many companies, the path from initiating creative ideas from individuals to innovate is not fully implemented for many reasons. Such companies have been convinced to use employees' new ideas effectively and know that will not happen except with a creative deviance. So, the goal of this research was to design a model of creative deviance in the National Iranian Oil Company using the grounded theory method as one of the qualitative methods.In this study, deep interviews were conducted with 11experts in the National Iranian Oil Company and University Professors , using theoretical sampling method for determining research sample. Then, the components of creative deviation were identified in three stages of coding in grounded theory method, including: open, axial, and selective coding methods. According to the results, management and organizational component (causal conditions), creative deviance (action/reaction strategy) characteristics of actors and features of the idea (context), managerial, organizational and biographical conditions (intervening conditions), positive and negative consequences in the individual and organizational levels (consequences) were extracted and creative deviance model was designed.
خلاصه ماشینی:
از یک سو، انحراف در محیط کار به رفتارهای عمدی که به طور قابل توجهی از انتظارات هنجاری در سازمان فاصله گرفته ، اشاره دارد (١٩٩٥ ,Bennett &Robinson ) و از سوی دیگر، خلاقیت در محیط کار به تولید ایده های مفید و جدید که از انتظارات هنجاری و دانش موجود فاصله گرفته ، اشاره دارد ( & Cropley, Kaufman ;١٩٩٦ ,Herron &Amabile, Contti, Coon, Lazenby, ٢٠٠٨ ,Cropley).
هنگامی که یک هنجار در سازمان بر درستی و صحیح بودن رفتار یا به عبارت دیگر بر رفتارهای مورد تایید برای رفاه سازمان ٣ destructive ٤ constructive تاکید دارد، خروج از هنجار یک انحراف به شمار میرود، اما هنگامی که هنجار بر وضعیت فعلی یا بر ایده های یکسان در بین همه افراد متمرکز باشد، خروج از هنجار، اقدامی در جهت خلاقیت برشمرده میشود (٢٠١٣ ,Mishra &Vadera, Pratt ).
بنابراین ، با توجه به افزایش کارکنان و بزرگ تر شدن سازمان ، ساختار تصمیم گیری پیچیده ، پیروی از مسیرهای طولانی خلاقیت و سایر مشکلاتی که گریبانگیر این صنعت است ، پیش بینی میشود که تکامل ایده های خلاقانه به صورت قانونی با مشکلاتی مواجه باشد و کارکنان به منظور پیگیری ایده های خود به هنجارشکنی یا انحراف ترغیب شوند.
آن چه باعث شده تا برخی افراد به سمت انحراف خلاق در ٢١ Dong, Bartol, Zhang & Li سازمان حرکت نمایند، از یک سو میزان اهمیت ایده و هم چنین وجود برخی ویژگیهای رفتاری در آن ها (بستر یا زمینه ) و از سوی دیگر وجود پاره ای محرکهای طبیعی و نیز نبود موانع محیطی در این مسیر (شرایط مداخله گر مدیریتی، سازمانی و بیوگرافیکی) بوده است .