چکیده:
فرهنگ سازمانی یکی از عوامل پرکشش شکلدهندة عملکرد فردی و سازمانی است که اگر درگیر مسائل مخرب و منفی شود، آثار زیانباری خواهد داشت. یکی از عارضههای منفی، که رنگوبوی فرهنگی دارد و بر عملکرد فردی و سازمانی تأثیر بسیار میگذارد سایش اجتماعی است. سایش اجتماعی یک پدیدة سازمانی با خوانش فرهنگی است که دلالت بر رفتارهای منفی در تعاملات و ارتباطات اجتماعی افراد یک سازمان دارد و به عنوان یک تهدید جدّی برای اثربخشی آن شناخته میشود. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارائة الگوی سایش اجتماعی در بطن فرهنگ سازمانهای دولتی، با تکیه بر نظر خبرگان سازمانی، انجام پذیرفت. این پژوهش در زمرة پژوهشهای کیفی با رویکرد اکتشافی است. جامعة آماری پژوهش مدیران منابع انسانی سازمانهای دولتی و استادان دانشگاه در مقام خبرگان بودند که با استفاده از روش نمونهگیری گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده در پژوهش حاضر مصاحبة نیمهساختاریافته بود که روایی و پایایی آن با استفاده از روایی محتوایی و آزمون درونگذارـ میانکدگذار بررسی شد. دادههای بهدستآمده با استفاده از روش Grounded theory و روش کدگذاری و با بهرهگیری از نرمافزار Atlas.tiتحلیل و مدل سایش اجتماعی تدوین شد. نتایج پژوهش مشتمل بر شناسایی عوامل علّی، عوامل میانجی، عوامل زمینهای، پدیدة محوری، استراتژیها، و پیامدهای سایش اجتماعی است. مثلاً، عوامل علّی سایش اجتماعی به صورت فردی و سازمانی متشکل از مؤلفههایی همچون پرخاشگری، حسادت، ابراز احساسات منفی، تخریب، زیرآبزنی، شایعهپراکنی، مدیریت ناکارآمد، سیستم تنبیهی نامؤثر، فقدان اعتماد و احترام در سازمان، جوّ رقابتی و فضای تعارضآفرین است.
Organizational culture is one of the most prominent factors in the formation of individual and organizational performance. If it is contaminated with negative and destructive issues, it will have harmful consequences. One of the harmful consequences that has cultural traces and can have significant effects on the individual and organizational performance is social undermining. Social undermining is an organizational phenomenon that implies negative behaviors in the social interactions and communications among the individuals in an organization, and is known as a serious threat against the effectiveness of organization. Accordingly, the study at hand was carried out to provide a social undermining model within the public organizations’ culture based on the organizational experts’ opinion. This study is an exploratory qualitative research project. The statistical population was comprised of the human resource managers of public organizations and university professors functioning as the study experts who were selected through snowball sampling. Semi-structured interviews were used as data collection instrument whose reliability and validity were confirmed through content validity and intra- and inter-rater coding. The obtained results were analyzed using grounded theory and coding method as well as Atlas.ti software, and the social undermining model was then developed. The results of the study involved the identification of causal factors, intervening factors, contextual factors, axial phenomenon, strategies, and consequences of social undermining. For instance, the individual and social causal factors related to social undermining include wrath, envy, expression of negative feelings, character assassination, sell-out, rumor mongering, ineffective management, ineffective punishment system, lack of trust and respect in the organization, competitive atmosphere, and conflict-bearing atmosphere.
خلاصه ماشینی:
مثلاً، عوامل علّـی سـایش اجتمـاعی بـه صورت فردی و سازمانی متشکل از مؤلفه هایی همچـون پرخاشـگری، حسـادت ، ابـراز احساسـات منفـی، تخریـب ، زیـرآب زنـی، شایعه پراکنی، مدیریت ناکارآمد، سیستم تنبیهی نامؤثر، فقدان اعتماد و احترام در سازمان ، جوّ رقابتی و فضای تعارض آفرین است .
این رفتارهای آسـیب زا، کـه چنـین پیامـدهایی را بـرای سازمان به وجود آورده است ، رفتارهای سایشی و توسعۀ سایش اجتماعی در سـازمان اسـت که به صورت یک حوزة پژوهشی ضروری و بین رشـته ای، میـان جامعـه شناسـی و مـدیریت ، مطرح میشود.
بنابراین ، با توجه به آنکه خلأ تئوریک در مورد چگونگی شـکل گیـری پدیـدة مخرب سایش اجتماعی در محیط اداری و سازمانی وجود دارد، پژوهش حاضر با ارائـۀ مـدل شکل گیری سایش اجتماعی در پی کاهش این شکاف تحقیقـاتی اسـت .
از ایـن رو، پـژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش نظریۀ داده بنیاد الگـویی را ارائـه کنـد کـه چگـونگی شکل گیری پدیدة سایش اجتماعی در بطن فرهنگ سازمان های دولتی را نشان دهد.
بنابراین ، در این پژوهش برای بررسـی پایایی هر دو روش یادشده مورد استفاده قرار گرفـت ؛ بـدین صـورت کـه بـا اسـتفاده از روش درون کدگذار محقق بعد از توزیع مجدد مصاحبه ها بین خبرگـان مشـترک داده هـای مصـاحبه را کدگذاری کرد و بار دیگر میزان ثبات نتایج را مورد بررسی قرار داد که این امر توافق و سازگاری میان دو کدگذاری انجام شده را نشان میدهد، به این صورت کـه در مرحلـۀ اول ١١٥ کـد و در مرحلۀ دوم ١٠٢ کد مشترک شناسایی شد.
Https://Doi, Org/ 10.