Abstract:
حکومت علویان طبرستان اولین حکومت مستقل شیعی- زیدی- در ایران بود که بواسطه روحیه
ظلم ستیزی مردم این دیار» شرایط خاص جغرافیایی این ایالت. رفتار ظالمانه حکام محلی و
نمایندگان حکومت طاهریان با مردم این خطه و نیز رفتار مناسب علویان با مردم منطقه و تقیّد
سادات علوی به آمور دینی و مذهبی تشکیل گردید و بیش از نیم قرن از اواسط قرن سوم هجری تا
اوایل قرن چهارم هجری قمری دوام یافت. این پژوهش در پی آن است تا دستاوردهای سیاسی»
فرهنگی و اجتماعی این حکومت را با استفاده از منابع تاریخی با رویکره توصیفی- تحلیلی ارائه
نماید. نتایج بدست آمده نشان میدهد که حکومت سادات علوی طبرستان دست آورههای
مختلفی داشته است منجمله: تاسیس حکومت توسط سادات و ورود آنان به عرصه سیاست منطقه
ای. تحقق آرمان تشکیل حکومت شیعی» ترویج آموزههای شیعی. ساخت مساجد و مدارس دینی»
حضور پر رنگ دین در عرصه سیاست و به دنبال آن رواج دین اسلام با ماهیت شیعی در بین
ساکنان این منطقه و سرزمینهای اطراف, رهایی مردم از ظلم و ستم خاندانهای حکومتگر محلی و
عاملان حکومتهای دست نشانده خلافت عباسی,ء گسترش دعوت به سرزمینهای مجاور، حاکمیت
یافتن عالمان دین، دنیاگریزی و دوری از کاخ نشینی حاکمان علوی، برقراری عدل و قسط در بین
مردم. ظلم ستیزی، عدالت ورزی و ایجاد امنیّت برای اهل طبرستان ازجمله این دست آورهها بود
که در این جستار سعی بر آن شده است مورد بررسی و مداقه تاریخی قرار گیرد.
Machine summary:
در منابع تواریخ عمومی و محلی قدیم و جدید همچون: تاریخ طبری، تاریخ ابن اثیر وتاریخ طبرستان از ابن اسفندیار، تاریخ رویان وطبرستان ومازندران نوشته ظهیر الدین مرعشی، تاریخ رویان اثر اولیاء آملی، علویان طبرستان از ابوالفتح حکیمیان، علویان طبرستان ظهور و سقوط اثر مصطفی مجد، تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوره صفاریان و علویان از پروین ترکمنی آذر و صالح پرگاری، تاریخ علویان طبرستان از محمدتقی واردی و غیره بیشتر به بیان حوادث تاریخی حکومت علویان طبرستان اشاره گردیده و کمتر به تحلیل مطالب بخصوص حول محور ما در این مقاله، پرداخته شده است و همچنین در پایان نامه های دانشجویی نظیر: علویان طبرستان از فریدون امیر ارشدی، تجزیه و تحلیل و مراحل تکوین نهضت علویان در طبرستان و آثار و نتایج آن اثر صالح پرگاری، بررسی علل روند تحکیم تشیع در طبرستان و مازندران در قرون نخستین از فریدون علی نژاد، بررسی عوامل مؤثردر تشکیل حکومت شیعیان در طبرستان و دیلم از منصوره حسینی و مقالات مختلفی همچون: ستیهندگی در تاریخ طبرستان مهمترین عامل گرایش مردم این منطقه به مذهب تشیع و مناسبات صفاریان با علویان طبرستان هردو از صالح پرگاری، عوامل اقتدار و مشروعیت حکومت علویان طبرستان از سید ابوالفضل رضوی و سعیده آذر، علل ورود علویان به طبرستان تا تشکیل دولت علوی اثر محمد شورمیج، روابط متقابل علویان طبرستان با خلفای عباسی از عبدالمجید خطیب و نشان شناسی مذهب شیعه بر مسکوکات علویان طبرستان اثر مجید حاجی تبار هم به تجزیه و تحلیل حول محورهای خاصی پرداخته اند و لذا در هیچ کتاب، پایان نامه یا مقاله ای به دست آوردهای مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی حاکمان علوی طبرستان پرداخته نشده است.