Abstract:
بنا به شهادت تاریخ» طبس, همواره زادگاه و تجلی گاه بزرگان جلیل القدری در تمام زمینههای
علمی، ادبی و هنری بوده است که هریک از آنان در زمینههای یاد شده شهرتی فراوان و بسزا
یافتهاند و نامشان در دفتر ایّام و صفحات تاریخ ایران فروزان و جاودانه مانده است و حتی گاه صیت
شهرتشان از مرزهای سیاسی و جغرافیایی فراتر رفته و در هند و ماوراءالنهر و عثمانی پیچیده است
که یکی از این شخصیتهای برجسته میرزا محمّدعلی منشی باشی میباشد. در مقاله حاضر
کوشیده شده تا ضمن آگاهی از زیستنامة منشیباشی. اهمیّت و جایگاه آثار منشی در بازشناسی
تاریخ محلّی طبس شناسانده شود. نگارنده با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه
ای به این مهم پرداخته است.
Machine summary:
واکاوی جایگاه روزنامۀ خاطرات منشیباشی در بازشناسی تاریخ محلی طبس محمد باقری چکیده بنا به شهادت تاریخ، طبس، همواره زادگاه و تجلی گاه بزرگان جلیل القدری در تمام زمینههای علمی، ادبی و هنری بوده است که هریک از آنان در زمینههای یاد شده شهرتی فراوان و بسزا یافتهاند و نامشان در دفتر ایام و صفحات تاریخ ایران فروزان و جاودانه مانده است و حتی گاه صیت شهرتشان از مرزهای سیاسی و جغرافیایی فراتر رفته و در هند و ماوراءالنهر و عثمانی پیچیده است که یکی از این شخصیت های برجسته میرزا محمدعلی منشی باشی میباشد.
منشی باشی در این مکتب به خوشنویسی ادامه داد و اسلوب خطاطی را به کمال فرا گرفت، جوانمرگ شدن یکی از هممشقانش سبب شد تا از مکتب مذکور به درآید و به حسینیۀ طبس نزد آخوند محمدحسین سلیمانی، که از مدرسان ورزیدۀ آنجا بود، رفت، بیرون از حوزۀ علمی مزبور آن چنان که خود نوشته: «اوقات را به بطالت و طفره میگذرانید و کتاب نقالی حسین کرد و افسانههای رموز حمزه و اسکندرنامه را اول کتاب و تاریخ رستم و اسفندیار را بهترین اخبار میدانست و هندسه را وسوسه و ریاضی را زندقه و عربی را صفصفه و منطق را ژاژ و اصول را فضول بر میشمرده و از مفاد شرف المرء بالعلم و الادب غافل بوده است» (شلغم شوروا، نسخه خطی: 78).
منشی باشی در طول عمر خود دوران حکومت این چهار حاکم را درک کرده است: عمادالملک اول (میرزا باقرخان) و سه پسرش، علی اکبرخان، محمدرضاخان، میرزاابوالقاسم خان.