Abstract:
ترجمه به عنوان یکی از ابزار برجستۀ انتقال فرهنگها در میان ملل، عرصهای پرچالش در عرصۀ ادبیات تطبیقی بهشمار میآید. وجود لایههای متعدد معنایی بین دلالتهای اصلی و مجازی واژگان شعری و ناآشنایی مترجمان با چرخش دلالتی بین الفاظ و معانی وارده در ابیات، مانع از انتقال صحیح افکار شاعر به خوانندگان در متون شعری میشود. در میان شاعران پرآوازۀ ایرانی، ترجمۀ اشعار حافظ به سبب تأویلپذیر بودن مفاهیم موجود و بومیشدگی واژگانی، نیازمند دقت بیشتر مترجم در لایههای فکری، بایستههای فرهنگی و باورهای دینی اوست. این پژوهش برآن است تا براساس شیوۀ توصیفی - تحلیلی به آسیبشناسی ترجمۀ مفاهیم چندلایۀ واژگان و اصطلاحات شعری حافظ در ترجمههای عربی «ابراهیم امین الشواربی» و «علی عباس زلیخه» براساس نظریۀ تغییرات صوری کتفورد در بخشهای واژگانی و دستوری بپردازد. نتایج این تحقیق، نشان از عدم موفقیت کامل مترجمان نامبرده در ترجمۀ مفاهیم چندلایه اصطلاحات شعری حافظ دارد که غفلت از توجه به چرخشهای دلالتی مصطلحات، عامل اصلی این موضوع شناخته شده است.
Translation, as one of the leading means of transmitting cultures among nations, is a challenging field in the field of comparative literature. The existence of multiple layers of meaning between the main and virtual meanings of poetic words and the unfamiliarity of translators with the semantic rotation between words and meanings in verses prevent the correct transmission of poets’ thoughts to the audience in literary texts. Among the famous Iranian poets, the translation of Hafez's poems, due to the interpretability of existing concepts and lexical localization, requires the translator to be more careful in his intellectual layers, cultural requirements, and religious beliefs. This research is based on the descriptive-analytical method and investigates the pathology of translating multi-layered concepts of words and poetic idioms of Hafez in the Arabic translations of "Ibrahim Amin Al-Shawarbi" and "Ali Abbas Zuleikha" according to Catford's theory of formal changes in the lexical, grammatical, omission, and addition sections. The results of this research show the complete failure of the above-mentioned translators in translating the multi-layered meanings of Hafez's poetic terms, and the neglect of paying attention to the semantic rotations of the terms has been identified as the main cause of this issue.
Machine summary:
آسيب شناسي انتقال چندلايگي دلالتي در تعريب اشعار حافظ براساس نظريۀ تغييرات صوري کتفورد (بررسي موردي ترجمه هاي الشواربي و عباس زليخه ) حسين محسني استاديار، گروه زبان و ادبيات عربي، دانشگاه محقق اردبيلي، اردبيل ، ايران امين شيخ باقري دکتري زبان و ادبيات عربي، دانشگاه بين المللي امام خميني(ره )، قزوين ، ايران چکيده ترجمه به عنوان يکي از ابزار برجستۀ انتقال فرهنگ ها در ميان ملل ، عرصه اي پرچالش در عرصۀ ادبيات تطبيقي به شمار ميآيد.
اين پژوهش برآن است تا براساس شيوة توصيفي - تحليلي به آسيب شناسي ترجمۀ مفاهيم چندلايۀ واژگان و اصطلاحات شعري حافظ در ترجمه هاي عربي «ابراهيم امين الشواربي» و «علي عباس زليخه » براساس نظريۀ تغييرات صوري کتفورد در بخش هاي واژگاني و دستوري بپردازد.
يکي از برجسته ترين پژوهش هاي انجام شده در زمينۀ ترجمۀ شعر، پژوهشي است که اندرو لوفيفر١ در کتاب خود با عنوان «ترجمه شعر، هفت استراتژي و ارائه راهکار» انجام داده و ميان هفت راهبرد ذيل در ترجمۀ شعر تمايز ايجاد کرده است : ١- ترجمۀ آوايي: اين نوع ترجمه ، خالي از معنا بوده و مترجم آواهاي متن شعر موجود در زبان مبدأ را در متن مقصد نيز بازآفريني ميکند.
٣. ترجمۀ الشواربي ابراهيم امين الشواربي (١٩٠٩-١٩٦٣) اديب مصري و استاد زبان و ادبيات دانشگاه فؤاد اول مصر در سال ١٩٤٤ ميلادي ديوان شمس الدين محمد حافظ شيرازي را براي نخستين بار به زبان عربي ترجمه کرد.
Challenges of Translating Poetry from Arabic to Persian (with a Review of Poems by Nizar Ghbani, Badrshakrsiab and Nazak al-Malaika(.