چکیده:
هدف اصلی این پژوهش تاملی بر رویکردهای تربیت ارزشی با نگاهی به جایگاه تربیت ارزشی و تحول آن
در نظام آموزش و پرورش ایران می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش توص یفی- تحلیل ی
بهره گرفته شد. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که تربی ت ارزش ی، جزء ذات ی تعل یم و تربی ت محسوب شده و تربیت در قالب هر رو یکرد ی باشد بر پای ه استدلال و آزاد ی عمل به دان ش آموزان،
مجموعه ای از ارزش ها را منتقل می کند. همچنین، نتایج حاکی از خلا وجودی جایگاه رویکردها ی عمده
ارزشی به خصوص تربیت اخلاقی در سند ملی آموزش و پرورش می باشد و نظام آموزش و پرورش ایران
به منظور تحول ارزشی نیازمند آن است که به همان میزان که به تربیت دینی توجه دارد، به تربی ت اخلاق ی
نیز به عنوان رویکردی مهم در قلمرو تربیت ارزشی توجه داشته باشد.
خلاصه ماشینی:
ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﺎ اﻟﻬﺎم از ﺳﻘﺮاط و ﺑﺴﯿﺎري از ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﺎن در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ورزي ﺑﺸﺮ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از اﻫﺪاف ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ را ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﺎﻟﯽ ارزﺷﯽ، ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ و رﻓﺘﺎري داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ )ﻟﯿﮑﻮﻧﺎ1، 3991(، ﻣﯽﺗﻮان اذﻋﺎن ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ارزشﻫﺎ و ارزش ﺷﻨﺎﺳﯽ در ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ داراي اﻫﻤﯿﺖ ﻓﺮاواﻧﯽ اﺳﺖ و در ﻣﯿﺎن اﻫﺪاف ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ارزشﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ و درك ارزشﻫﺎ، از اﻫﺪاف اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ در ﺑﺴﯿﺎري از ﻧﻈﺎمﻫﺎي آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻣﺤﺴﻮب ﮔﺮدﯾﺪهاﺳﺖ )ﺷﺮﯾﻌﺘﻤﺪاراي، 0831(.
Value free, value neutral اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ آﯾﺎ ﺗﺮﺑﯿﺖ ارزﺷﯽ1 ﻟﺰوﻣﺎً ﻏﯿﺮﻋﻘﻼﻧﯽ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺻﻼً ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻧﯿﺴﺖ؛ ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺮﺑﯿﺖ، ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺿﺮورت ارزﺷﯽ و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﻋﻘﻼﻧﯽ اﺳﺖ؟ ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺳﻌﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﻨﺪ ﻣﻠﯽ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش )ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮي ﺗﺤﻮل ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ در ﻧﻈﺎم ﺗﻌﻠﯿﻢ وﺗﺮﺑﯿﺖ رﺳﻤﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان( ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﭘﺎﺳﺦ داده ﺷﻮد ﮐﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ارزﺷﯽ در ﻧﻈﺎم ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان، ﮐﺠﺎﺳﺖ و ﺑﻪﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ، ﻣﻮﺿﻊ اﯾﻦ ﻧﻈﺎم در ﻗﺒﺎل ﺗﺮﺑﯿﺖ ارزﺷﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟ در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ اول و ﺑﺮرﺳﯽ روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎه ارزشﻫﺎ در ﺗﺮﺑﯿﺖ، ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ از ﯾﮏ ﺳﻮ ﻃﺮﻓﺪاران ﻧﻮع اول ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮ روي واژه ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﻨﺶ2، ﺗﺮﺑﯿﺖ اﺧﻼﻗﯽ3، ﺗﺮﺑﯿﺖ دﯾﻨﯽ4 و ﯾﺎ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺑﺮاي دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ5، ﻣﻮﺿﻊ ﺧﻮد را در ﺗﻨﻮع ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي از ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻫﺎ و واژه ﻫﺎ، روﯾﮑﺮدﻫﺎ و ﭘﺎرادﯾﻢﻫﺎ اراﺋﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ.