چکیده:
برای کسب اطمینان از پایداری توسعه گردشگری، استفاده از فنون و روشهای عملی ارزیابی پایداری موردتوجه قرار گرفتهاست. بررسی نتایج پژوهشهای گذشته نشان میدهد که در هیچیک به روابط و میزان اهمیت این شاخصها نسبت به یکدیگر توجهی نشدهاست. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، شناسایی شاخصهای سنجش پایداری توسعه گردشگری و تعیین اولویت هریک از شاخصها بودهاست. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و جامعه آماری آن شامل اساتید دانشگاهی رشته گردشگری و مدیران درگیر در فعالیتهای گردشگری بودهاند. برای تجزیه و تحلیل دادههای بهدستآمده از تکنیکهای دلفی فازی، فرایند تحلیل شبکهای فازی و دیمتل فازی استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان دادهاست که در میان 6 عامل اصلی، عامل اقتصادی با وزن 415/ 0، مهمترین شاخص در سنجش پایداری گردشگری به شمار میرود. همچنین شاخصهای اقتصادی به عنوان تاثیرگذارترین و شاخصهای فرهنگی به عنوان تاثیرپذیرترین شاخصها در سنجش پایداری توسعه گردشگری، تعیین شدهاند.
خلاصه ماشینی:
نتايج به دست آمده نشان داده است کـه درميـان ٦ عامل اصلي،عامل اقتصاديباوزن ٠/٤١٥،مهمترين شاخص درسنجش پايداري گردشـگريبـه شـمارمـيرود.
ازايـن منظـرالگـويگردشـگري پايدار،گردشگريرادرغالـب مرزهـابررسـيکـرده ورابطـه مثلـث وارميـان جامعـه ميزبـان و سـرزمين آن راازيـک سـووجامعـه ميهمـان يعنـيگردشـگران راازسـوييديگـربـاصـنعت گردشگريبرقرارميسازدوقصدداردفشاروبحران موجودبين سه ضلع مثلث راتعديل کرده 1- UNWTO 2- World Bank 3- Mason, & Der Ven der Borg ودرطولانيمدت موازنه ايرابرقرارسازد،وآن راموردتوجه قراردهد(رکن الدين افتخـاري وهمکاران ،١٣٩٠).
باتوجه به مباحث مطرح شـده ونيـزتاکيـدبـرشناسـاييابعـادو شاخص هايذکرشده دريک قالب مشخص ،جامع وتعامليبه عنـوان مسـاله اصـليپـژوهش ، مهمترين سوالاتيکه اين پژوهش درپيپاسخ گوييبدان هااست ،به شرح زيرعنوان شده اند: ١.
بررسينتايج پژوهش هايگذشته نشان ميدهدکه درهيچ يک به روابط وميزان اهميت اين شاخص هانسبت به يکديگرتوجهينشده است ،درصورتيکه آگاهيازروابط وميزان اهميت 1- Ko اين شاخص هاخود،داده هايبااهميتيرابرايتصميم گيران وبرنامه ريزان توسـعه گردشـگري دربرخواهدداشت .
ماتريس ٢– نتايج دلفي فازي مربوط به شاخص هاي سنجش پايداري گردشگري {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 1 - Hsu, Lee & Kreng {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} همانطورکه نتايج نشان ميدهد،ازميان ٢٣شاخص شناساييشده ،١٠شاخص حذف گرديدند و١٣شاخص مطابق بانظرخبرگان موردتاييدواقع شدند.
ماتريس ٥- اوزان نهايي شاخص هاي سنجش پايداري گردشگري {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} همان گونه که درماتريس ٥ملاحظه ميشود،نتايج روش FANPنشان مـيدهـدکـه ازبـين ٦ دسته شاخص اصليشناساييشـده ،شـاخص اقتصـادي،اولويـت دارتـرين شـاخص درسـنجش پايداريگردشگريشناخته شد.
ماتريس ٦- اوزان زيرشاخص هاي سنجش توسعه پايدار گردشگري {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} نتايج محاسبه اوزان زيرمعيارهانشان ميدهد،زيرشاخص ميـزان اشـتغال ايجـادشـده بـه عنـوان مهمترين شاخص فرعيدرسنجش توسعه پايداربه شـماررفتـه کـه اکثـرادرتمـاميتحقيقـات انجام شده به اين عامل اشاره شده بود.