چکیده:
پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان دستیابی نقش اصلی زن سریال کیمیا به نقشهای سهگانه همسری، مادری و شهروندی و نیز اولویتبندی آنها از منظر بینندگان به شیوه توصیفی - پیمایشی صورت گرفت. جامعه مورد نظر، دانشجویان دوره کارشناسیارشد دانشکدههای علوم انسانی و فنی مهندسی دانشگاه آزاد اسلامیواحد دزفول در نیمسال اول سال تحصیلی 96-1395 به تعداد 438 نفر بود که از این میان، 205 نفر به صورت تصادفی هدفمند بر اساس جدول مورگان انتخاب شدند. جهت گردآوری دادهها از دو روش کتابخانهای و میدانی استفاده شد. در ابتدا بر مبنای مطالعات کتابخانهای منابع اسلامی، نقشهای سهگانهی همسری، مادری و شهروندی، نشانگرهای آن و اولویتبندی نقشها از منظر دینی شناسایی شدند. به این ترتیب ابزار گردآوری دادهها به صورت پرسشنامهای در سه مولفه اصلی زن تدوین گردید. سپس روایی ابزار از طرف صاحبنظران حوزه دین و خانواده تایید و پایایی ابزار نیز با ضریب آلفای کرونباخ 87/0 برآورد گردید. پس از نظرسنجی، دادهها با نرمافزارSPSS و آزمون t و فریدمن تحلیل شد. یافتههای پژوهش نشان داد که گرچه در اولویتبندی نقش زن از منظر دینی، نقش همسری، مادری و شهروندی به ترتیب دراولویت اول، دوم و سوم قرار میگیرند اما از دیدگاه شرکتکنندگان این پژوهش، بازیگر اصلی زن سریال کیمیا، در نقشهای همسری و شهروندی بالاتر از حد متوسط و در نقش مادری پایینتر از حد متوسط بوده است. به این ترتیب به اعتقاد بینندگان این سریال، نقش شهروندی (فعال اجتماعی) زن در میان نقشهای سهگانه، از اولویت بسیار بالاتری برخوردار بوده است. این در حالی است که مطابق با رویکرد اسلامیو دینی، نقش شهروندی زن فرع بر نقشهای همسری و مادری اوست.
خلاصه ماشینی:
"با آن که سریالهای خانوادگی بخش شایان توجهی از جدولهای پخش برنامههای تلویزیونی در ایران را به خود اختصاص میدهند، تحقیقات اندکی در مورد آنها انجام گرفته است؛ و در بسیاری از این تحقیقات نیز تنها به توصیف میزان بیننده و دیگر شاخصهای جمعیتشناختی اکتفا شده و تحلیل نظری جامعی درباره مفاهیم، الگوها و تصاویری که تلویزیون از خانواده ایرانی نمایش میدهد، صورت نگرفته است.
- هاشمیان فر و خدایی (1394) مطالعهای با هدف بررسی الگوهای ارائه شده در سریال های ماهوارهای، در زمینه حضور زنان در خانواده و نقش آن در امنیت خانواده، به روش تحلیل محتوای کیفی یکی از سریالهای ماهواره ای فارسی زبان انجام داده است.
از آنجایی که میانگین واقعی بدست آمده بیشتر از میانگین معیار است، میتوان با اطمینان 95% به این نتیجه رسید که از دیدگاه بینندگان سریال کیمیا، بازیگر اصلی این سریال (کیمیا) نقش شهروندی (فعال اجتماعی) را بسیار بالاتر از حد متوسط ایفا کرده است.
(جدول 5) به منظور مقایسه بین میانگین رتبه های بازیگر اصلی سریال کیمیا در نقش های همسری، مادری و شهروندی (فعال اجتماعی) از نظر بینندگان این سریال، از آزمون فریدمن استفاده شده است.
از طرفی از آنجا که بر اساس نظریه های رسانه، نقش های تلوزیونی در ذهن مخاطب بسیار تأثیرگذار و ماندگار است و به عنوان الگو رفتارهای افراد را تحت تأثیر خود قرار میدهد، به جاست که برنامهسازان این رسانه پرمخاطب با دقت نظر بیشتری به ساخت مجموعههای تلوزیونی مبادرت نمایند چراکه در رابطه با موضوع این پژوهش، ارائه نقشی تک بعدی یا حداقل با پررنگتر نمودن یک بعد از زن، نمود رفتارهای تک بعدی از سوی زنان جامعه تقویت میشود."