چکیده:
مقاله حاضر، به بررسی عوامل و شاخصهای مؤثر بر بهره وری دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی از دیدگاه متخصصان، رؤسا و استادان آن مراکز می پردازد. بر اساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و فرمول مربوط، حجم نمونه مورد مطالعه 600 نفر است. یک پرسشنامه 240 ماده ای شاخص های بهره وری آموزش عالی که روایی آن به وسیله تحلیل عاملی تایید و اعتبار آن به وسیله آلفای کرونباخ 96/0 محاسبه شد، بر روی گروه نمونه اجراء شد. یافته های تحقیق نشان داد که به ترتیب 13 عامل هزینه، فارغ التحصیلان، نرخ جذب، مدیریت کیفیت جامع، عملکرد هیئت علمی، مشاوره اعضای هیئت علمی، فضا، پژوهش، مزایای هیئت علمی، نرخ توزیع دانشجو، رشد حرفه ای، تناسب دانشجو با جامعه و مشارکت دانشجویان در بهره وری آموزش عالی تاثیرگذارند و در مجموع، این 13 عامل، 37 درصد واریانس عوامل مؤثر بر بهره وری آموزش عالی تبیین و 187 شاخص برای بهره وری دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی ایران تدوین و استخراج شد. این نتایج با یافته های پژوهش های پیشین همخوانی دارد.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي تحقيق نشان داد که به ترتيب ١٣ عامل هزينه ، فارغ التحصيلان ، نرخ جذب ، مديريت کيفيت جامع ، عملکرد هيئت علمي، مشاورة اعضاي هيئت علمي، فضا، پژوهش ، مزاياي هيئت علمي، نرخ توزيع دانشجو، رشد حرفه اي، تناسب دانشجو با جامعه و مشارکت دانشجويان در بهره وري آموزش عالي تأثيرگذارند و در مجموع ، اين ١٣ عامل ، ٣٧ درصد واريانس عوامل مؤثر بر بهره وري آموزش عالي تبيين و ١٨٧ شاخص براي بهره وري دانشگاه ها و مراکز آموزش عالي ايران تدوين و استخراج شد.
«کي بل »١ ( ٢٠٠٧) در مطالعه اي، مجموع ١٤ شاخص را به عنوان شاخص هاي بهره وري در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالي به شرح زير ذکر کرده است : خصوصيات تدريس ، نتايج نمرات ، هزينۀ سرانۀ يک دانشجو، ارزش افزوده ، نرخ بازگشت پذيري، ميزان افت تحصيلي، اشتغال فارغ التحصيلان ، ارزيابي به وسيلۀ دانشجوها، تعداد دانشجويان پژوهشگر، تعداد انتشارات ، اختراعات و اسناد رسمي، کيفيت پژوهش ، درآمد پژوهشي، بررسي از سوي گروه هاي متجانس ، درجۀ معروفيت و مقبوليت و برجستگي.
مقايسۀ ميانگين ١٣ عامل به گونۀ کلي نشان ميدهد که به ترتيب عوامل : «هزينه ، فارغ التحصيلان ، نرخ جذب ، مديريت کيفي جامع ، عملکرد هيئ ت علمي، مشاورة اعضاي هيئت علمي، فضا ، پژوهش ، مزاياي هيئت علمي، نرخ توزيع دانشجو، رشد حرفه اي، تناسب دانشجو با جامعه و مشارکت دانشجويان در ادارة دانشگاه » در بهره وري آموزش عالي مؤثرند؛ ٢.