چکیده:
پژوهش حاضر دسترسپذیری و زوال استنادهای اینترنتی 5 مجله دسترسی آزاد نمایهشده در ISI را بررسی کرده است.این پژوهش کاربردی و از دسته پژوهشهای توصیفی و سنجش کمی محسوب میشود.جامعه آماری پژوهش حاضر،748 مقاله منتشر شده در 5 مجله دسترسی آزاد نمایهشده در ISI ،از ابتدای سال 2002 تا پایان سال 2007 است.سپس،از این تعداد مقاله بارگزاری3شده،تمام استنادهای اینترنتی(نشانیها)استخراج گردیده و 4734 استناد اینترنتی منحصر به فرد بدست آمد.بررسیهای آماری و انجام محاسبه با استفاده از آمار توصیفی صورت گرفت و برای رسم جداولها و نمودارها نیز از نرمافزار اکسل20074 استفاده شده است.یافتههای پژوهش نشان داد که در اولین بررسی،از کل 3734 استناد اینترنتی مورد مطالعه،73%دسترسپذیر بوده و 27%زوال داشته است که با جستجوی استنادهای اینترنتی گم شده در مرورگر اینترنتی، آرشیو اینترنتی،و موتور جستجوی گوگل،میزان دسترسپذیری از 73%به 89%افزایش یافت و میزان زوال نیز از 27%به 11%کاهش پیدا کرد.بررسی استنادهای اینترنتی از جنبه دامنه و فایل نشان داد که دامنه net .با 96%دسترسپذیری(4%زوال)دارای بیشترین دسترسپذیری بوده و با ثباتترین دامنه میباشد.همچنین،فایل PDF با 93%دسترسپذیری(7%زوال)دارای بیشترین دسترسپذیری بوده و با ثباتترین فایل است.افزون برآن،یافتهها نشان داد که پیام خطای 404 (یافت نشد) با 43%،بیشترین پیام خطا بوده و میانگین نیمعمر استنادهای اینترنتی 8 سال و 9 ماه است.در پایان،پیشنهادها و راهکارهایی برای کاستن از پدیده زوال،ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
یافتههای پژوهش نشان داد که در اولین بررسی،از کل 3734 استناد اینترنتی مورد مطالعه،73%دسترسپذیر بوده و 27%زوال داشته است که با جستجوی استنادهای اینترنتی گم شده در مرورگر اینترنتی، آرشیو اینترنتی،و موتور جستجوی گوگل،میزان دسترسپذیری از 73%به 89%افزایش یافت و میزان زوال نیز از 27%به 11%کاهش پیدا کرد.
با نگاهی به مجلههای دسترسی آزاد نمایه شده در ISI درمییابیم که پژوهشگران بعد از پیدایش اینترنت،منابع انتشاریافته در اینترنت را به عنوان بخشی از منابع مورد استفاده برای ایجاد اثر خود مورد توجه قرار دادهاند،که این امر نشاندهنده رواج منابع اینترنتی به عنوان منابعی مستند و دارای اعتبار،در میان جامعههای علمی و دانشگاهی است.
دیگر هدفهای این پژوهش را میتوان به صورت زیر دستهبندی: -تعیین توزیع فراوانی استنادهای اینترنتی و محاسبه میانگین تعداد استناد اینترنتی برای هر مقاله، -تعیین میزان دسترسپذیری و زوال استنادهای اینترنتی، -تعیین وضعیت استنادهای اینترنتی قابل دسترس، -شناسایی پیامهای خطا در استنادهای اینترنتی غیرقابل دسترس، -مطالعه دسترسپذیری و زوال استنادهای اینترنتی براساس نوع دامنه1، -مطالعه دسترسپذیری و زوال استنادهای اینترنتی براساس نوع فایل، -محاسبه نیمعمر استنادهای اینترنتی، از جمله هدفهای نهایی پژوهش حاضر،آگاه کردن سردبیران،ویراستاران و پژوهشگران از میزان دسترسپذیری و زوال استنادهای اینترنتی در مجلههای دسترسی آزاد است.
یافتههای این پژوهش در مقایسه با پژوهشهای یادشده نتایج بهتری را نشان داد و مشخص کرد که در مجلههای پزشکی،87%استنادهای اینترنتی دسترسپذیر بوده و 13%نشانیها نیز پیامخطا داشته و دسترسپذیر نبوده است.
در پاسخ به سؤال دوم پژوهش مبنی بر میزان دسترسپذیری و زوال استنادهای اینترنتی،یافتهها نشان داد که در اولین بررسی،از 3734 استناد اینترنتی بررسی شده،73%(2732 نشانی)دسترسپذیر بوده و 27%(1002 نشانی)زوال داشته و قابل دسترسی نبوده است.