چکیده:
رشد سریع و رقابتپذیری اقتصادی که از مهمترین مضامین برنامهء چهارم توسعه به شمار میروند،بدون ارتقاء و توسعهء سرمایهء انسانی و افزایش بهرهوری نیروی کار محقق نمیشود و در این راستا،آموزش نقش بسیار مهمی را ایفا میکند.هدف مقالهء حاضر بررسی مزیت نسبی ارزش افزودهای بخش آموزش دولتی و خصوصی منطقهء خراسان(شامل سه استان خراسان رضوی،شمالی و جنوبی)و مقایسهء آن با سایر استانهای کشور میباشد.برای این منظور،با توجه به سهم ارزش افزودهء زیربخشهای آموزشی در محصول ناخالص داخلی منطقه و مقایسهء آن با کل کشور و محاسبهء شاخص مزیت نسبی آشکار برای دورهء زمانی 1379 تا 1383،وضعیت منطقهء خراسان در بخش آموزش از لحاظ مزیت نسبی مورد بررسی قرار گرفته است و جایگاه خراسان در مقایسه با سایر استانهای کشور نیز ارزیابی شده است.نتایج بیانگر این است که بهطور کلی در خراسان شاخص مزیت نسبی بخش دولتی،مقادیر بیشتری از بخش خصوصی داشته است.این موضوع تنها در زیر بخش آموزش عالی به گونهای دیگر نمایان گردیده و مقدار مزیت نسبی در بخش آموزش عالی خصوصی در سالهای 83-1381 بیش از بخش دولتی بوده است.سایر زیربخشهای آموزشی نیز در این دوره همگی دارای مزیت نسبی هستند.تنها زیربخش آموزش متوسطهء عمومی و متوسطهء فنی و حرفهای خصوصی در سالهای 82-1380 و همینطور زیر بخش آموزش بزرگسالان خصوصی در تمام دوره 83-1379 فاقد مزیت نسبی و دارای شاخص مزیت نسبی آشکار کمتر از یک بودهاند.
خلاصه ماشینی:
شناخت مزیتهای نسبی ارزش افزودهای آموزش دولتی و خصوصیمنطقۀ خراسان و تحلیل مقایسهای با سایر استانهای کشور1 دکتر محمود هوشمند2-سمیه سادات نقوی3 تاریخ دریافت:86/10/22 تاریخ پذیرش:88/9/2 کیده {IBرشد سریع و رقابتپذیری اقتصادی که از مهمترین مضامین برنامۀ چهارم توسعه بهشمار میروند،بدونارتقاء و توسعۀ سرمایۀ انسانی و افزایش بهرهوری نیروی کار محقق نمیشود و در این راستا،آموزش نقشبسیار مهمی را ایفا میکند.
برای این منظور،باتوجه بهسهم ارزش افزودۀ زیربخشهای آموزشی در محصول ناخالصداخلی منطقه و مقایسۀ آن با کل کشور و محاسبۀ شاخص مزیت نسبی آشکار برای دورۀ زمانی 1379 تا1383،وضعیت منطقۀ خراسان در بخش آموزش ازلحاظ مزیت نسبی مورد بررسی قرار گرفته است وجایگاه خراسان در مقایسه با سایر استانهای کشور نیز ارزیابی شده است.
نمودار 1-روند تغییرات مزیت نسبی آشکار (RCA) بخشهای اقتصادی در منطقۀ خراسان در دورۀ 83-1379 (به تصویر صفحه مراجعه شود) -یافتههای مزیت نسبی ارزش افزودهای زیربخشهای آموزشی باتوجه بهنتایج حاصل از شاخص مزیت نسبی آشکار برای بخشهای 15گانۀ اقتصادی مشخصگردید که بخش آموزش در خراسان نسبت بهکل کشور از مزیت نسبی بالایی برخوردار بوده و همینطوردرمیان سایر زیربخشهای خدماتی نیز پس از بخش هتل و رستوران در رتبۀ دوم قرار گرفته است.
مزیت نسبی زیربخش آموزش عالی دولتی در طول دورۀ کاهشیافته ولی این بخش با کاهشدر سهم ارزش افزوده در خراسان نیز همراه بوده است،اما بااینحال،متوسط نرخ رشد ارزشافزودۀ آندر خراسان از کشور بالاتر بوده است.