Abstract:
نقد واژگانی از جمله نقدهایی است که برای سنجش ترجمههای متون گوناگون بهکار میرود. الگوی ارزیابی کیفیت ترجمۀ گارسس (1994) از جمله جامعترین الگوهای ارائه شده در این نوع نقد است که به طور ریشهای به ارزیابی کیفیت ترجمه میپردازد و بر اصلِ برابری میان متن مبدأ و مقصد در چهار سطح معنایی– لغوی، نحوی– صرفی، گفتمانی– نقشی و سبکی– مقصودشناختی، استوار است. این پژوهش در نظر دارد تا با روش توصیفی- تحلیلی انتخابهای واژگانی ترجمۀ محدّث دهلوی از فتوح الغیب را براساس سطح معنایی– لغویِ الگوی گارسس ارزیابی و نقد کند. برای این منظور پس از معرفی اجمالی محدّث دهلوی و ترجمۀ وی، الگوی گارسس به طور مختصر تبیین و سپس کاربستِ مؤلفههای سطح معنایی- لغوی این الگو بر مثالهای مستخرج از کتاب در عنوانهای جداگانه، ذکر میشود. یافتههای این پژوهش نشان میدهد ترجمۀ محدّث دهلوی از منظر مؤلفههای الگوی گارسس دارای معیار مقبولیت بوده و از کیفیت قابل قبولی برخوردار است؛ زیرا علاوه بر تفسیری بودن، موارد فراوانی از معادلسازی و همانندی، بسط واژگانی و همچنین رفع ابهام را در خود دارد.
Vocabulary critique is one of the critiques used to evaluate translations of various texts. Garces' (1994) theory is one of the most comprehensive models presented in this type of critique, which radically evaluates the quality of translation and is based on the principle of equality between the source and destination text at four levels: semantic-lexical, syntactic-explicit, discourse-role, and style-cognitive purpose. This research intends to evaluate and critique the lexical choices of Mohaddith Dehlavi's translation of Fotuh al-Ghayb based on the semantic-lexical level of Garces' model by a descriptive-analytical method. For this purpose, after a brief introduction of Mohaddith Dehlavi and his translation, Garces' theory is briefly explained, and then the applicable cases of this theory are mentioned in detail in separate titles on the examples taken from the book. The findings of this study show that the terms of Dehlavi's translation can be evaluated and criticized from the perspective of the components of Garces' theory. In addition to being interpretive, this translation contains many instances of equivalence and similarity, lexical expansion, and ambiguity.
Machine summary:
نقد واژگاني ترجمۀ شيخ عبدالحق محدث دهلوي از فتوح الغيب (با تکيه بر سطح معنايي- لغوي گارسس ) محمد بيدخوني دانشجوي دکتري زبان و ادبيات فارسي، دانشگاه اصفهان ، اصفهان ، ايران حسين آقاحسيني دهاقاني استاد، گروه زبان و ادبيات فارسي، دانشگاه اصفهان ، اصفهان ، ايران چکيده نقد واژگاني از جمله نقدهايي است که براي سنجش ترجمه هاي متون گوناگون به کار ميرود.
الگوي ارزيابي کيفيت ترجمۀ گارسس (١٩٩٤) از جمله جامع ترين الگوهاي ارائه شده در اين نوع نقد است که به طور ريشه اي به ارزيابي کيفيت ترجمه ميپردازد و بر اصل برابري ميان متن مبدأ و مقصد در چهار سطح معنايي – لغوي، نحوي– صرفي، گفتماني– نقشي و سبکي– مقصودشناختي، استوار است .
اين پژوهش در نظر دارد تا با روش توصيفي- تحليلي انتخاب هاي واژگاني ترجمۀ محدث دهلوي از فتوح الغيب را براساس سطح معنايي– لغوي الگوي گارسس ارزيابي و نقد کند.
يافته هاي اين پژوهش نشان ميدهد ترجمۀ محدث دهلوي از منظر مؤلفه هاي الگوي گارسس داراي معيار مقبوليت بوده و از کيفيت قابل قبولي برخوردار است ؛ زيرا علاوه بر تفسيري بودن ، موارد فراواني از معادل سازي و همانندي، بسط واژگاني و همچنين رفع ابهام را در خود دارد.
با توجه به اهميت اين موضوع ، پژوهش حاضر با تکيه بر الگوي ارزيابي کيفيت ترجمۀ کارمن گارسس ١ به عنوان الگويي جامع که ميتواند نتيجۀ دقيق تري ارائه دهد به بررسي و نقد انتخاب هاي واژگاني مترجم پرداخته است .