چکیده:
در پژوهش حاضر که با هدف ارتقای دانش انتقادی خوانندگان انجام پذیرفته است ، برآنیم تا نگاه ایدئولوژیک گفتمانهای رقیب را با به کارگیری نظریة «تحلیل گفتمان انتقادی» فرکلاف در متون رسانه ای رمزگشایی کرده و معانی - بیش از صورت زبانی - را با توصیف و تبیین ساخت های زبانی آشکار نماییم . بدین منظور، متونی را با محوریت موضوع اعطای بورسیه های تحصیلی توسط دولت دهم برگزیدهایم . دادههای پژوهش حاضر از رسانة مطبوعاتی دو گفتمان رقیب (اصولگرا و اعتدالگرا) در یک بازة زمانی مشخص (آبانماه سال ١٣٩٣) جمع آوری شدهاند. تجزیه و تحلیل دادهها حاکی از آن است که نمایندة گفتمان اصولگرا (روزنامة کیهان) به مراتب بیش از نمایندة گفتمان اعتدالگرا (روزنامة اعتماد) از ساخت های ایدئولوژیک در سطح توصیف ، اعم از روابط مفهومی واژهها، علائم سجاوندی و ساخت های نحوی و گفتمانی (به کارگیری استعاره، ساخت های نحوی نشاندار و پیش فرضها و ...) استفاده کرده است و بدین وسیله سعی در تکذیب گفتمان مورد بحث (تخصیص بورسیه های تحصیلی در دولت دهم ) را داشته است ؛ درحالی که متون روزنامة اعتماد از بار ایدئولوژیکی کمتری برخوردار بوده و نگارندگان با استفاده از راهبرد کمیت زبانی و ارائة نمونه ها و شواهد در جهت تایید گفتمان مورد نظر عمل نمودهاند.
خلاصه ماشینی:
"هدف اصلی مقالة حاضر این است که با محدود شدن به تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و تمرکز بر متون تولیدشده با محوریت بررسی تخصیص بورسیه های تحصیلی ، تا آنجا که ممکن است دید روشن تری از این روش در فهم متون ارائه دهد و از این رهگذر سعی نماید با توصیف و تبیین ساخت های زبانی ایدئولوژیک در مطبوعات متعلق به گفتمانهای رقیب 24 oixiutrtic udtg ourse nalysis 392 (اعتدالگرا و اصولگرا) به کشف معانی بیش از صورت زبانی نائل آید و دانش انتقادی خوانندگان را ارتقا دهد.
در چهارچوب نظری تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، نویسندگان متون مطبوعاتی گفتمانهای رقیب (اعتدال و اصولگرا) از چه استراتژیها و راهبردهایی - با توجه به روابط قدرت و ایدئولوژی- جهت محق نشان دادن خود یا القای نظر خود بر خوانندگان بهره گرفته اند؟ دادههای پژوهش حاضر از رسانة مطبوعاتی دو گفتمان رقیب (اعتدالگرایان و اصولگرایان) در جامعة ایران که در مطبوعات متعلق به این دو گفتمان (اعتماد و کیهان) بازنمایی شدهاند، در یک بازة زمانی مشخص (آبانماه سال ١٣٩٣) با موضوع پروندة بورسیه های تحصیلی توسط دولت دهم به دست آمده است .
» این درحالی است که نویسندة روزنامة کیهان، ماجرا را این گونه مطرح می کند: «پس از ماهها جنجال و تهمت و افترا پیرامون ٣٧٧٢ دانشجوی دکتری بورسیه شده در دولت دهم ، وزارت علوم با صدور اطلاعیه ای تنها ٣٦ نفر از بورسشدگان را به علت ارائة اطلاعات نادرست ، مشمول لغو بورس، قطع تحصیل و بازگرداندن هزینه های پرداختی وزارتخانه دانست !» 408 همانطورکه ملاحظه می شود، هریک از تولیدکنندگان گفتمان، دید متفاوتی از موضوعی واحد را ارائه دادهاند و بدین وسیله سعی در القای ایدئولوژی مورد نظر خود را به خواننده دارند."