چکیده:
خطر فرو افتادن طیف گسترده و شناخته شده پژوهش های کیفی به ورطه هولناک انکار حقیقت و هیچ انگاری در لوای عطش آزادسازی فهم، معنا و پژوهش از چنبره، هژمونی و انحصار روش های کمی به خصوص برای جوامع علمی مانند ما که در آستانه شکستن انحصار روش شناختی و توجه به روش شناسی های غیر متعارف هستند، بسیار جدی است. این خطر مبتنی بر حقیقت وجود ویژگی های «دوگانه» یا تقابل های معنادار و مهمی است که میان روش شناسی های کمی و کیفی وجود دارد. فائق آمدن بر این خطر نیز مستلزم توجه به «سه گانه ها» یا «سه وضعیتی هایی» است که نشان می دهد گریز از «قطعیت» موعود و البته موهوم کمی گرایی نباید به پناه ناگزیر به «نسبیت» و هیچ انگاری در لوای پژوهش کیفی بینجامد، بلکه وضعیت سومی به نام «کثرت» نیز متصور است و باید به عنوان پناهگاه کیفی گرایان به رسمیت شناخته شود. نگارنده تلاش نموده است تا پاره ای از دوگانه هایی که منشا سوء تفاهم های برخی کیفی گرایان شده را مطرح نماید و نیز سه گانه هایی را که موجب خلاصی از این سوء تفاهم ها و رها شدن کیفی گرایی از نسبت های به چسب و ناچسب است، تبیین نماید. نتیجه این که طرفداران رویکردهای کیفی باید ضمن مغتنم شمردن مفهوم کثرت از فرو غلتیدن به دام نسبیت بر حذر باشند و بدین ترتیب به این رویکرد جدید پژوهش، اعتبار و وجاهت بخشند. برای خلاصی از این دام، علاوه بر تبیین نظری حد فاصل میان قطعیت تا نسبیت که همان کثرت است به موضوع التزام به رفتار روشمند توسط پژوهشگران، به ویژه پژوهشگرانی که هنجارشکنانه به سمت رویکردهای غیر متعارف روی می آورند، تاکید شده است.
خلاصه ماشینی:
کثرت روششناسی پژوهش:افول پوزیتیویسم یا مرگ حقیقت؟ پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت،2(1)،46-27 کثرت روششناسی پژوهش:افول پوزیتیویسم یا مرگ حقیقت؟ دکتر محمود مهرمحمدی1 تاریخ دریافت:1390/10/19 تاریخ پذیرش:1391/3/23 چکیده {IBخطر فروافتادن طیف گسترده و شناخته شده پژوهشهای کیفی به ورطه هولناک انکار حقیقت و هیچ انگاری درلوای عطش آزادسازی فهم،معنا و پژوهش از چنبره،هزمونی و انحصار روشهای کمّی به خصوص برای جوامععلمی مانند ما که در آستانه شکستن انحصار روششناختی و توجه به روششناسی های غیر متعارف هستند،بسیارجدی است.
فائق آمدن براین خطر نیز مستلزم توجه به«سهگانهها»یا«سه وضعیتیهایی»3است که نشان میدهد گریز از«قطعیت»موعود و البته موهوم کمیگرایی نباید به پناه ناگریز به«نسبیت»و هیچ انگاری در لوای پژوهش کیفی بینجامد،بلکه وضعیت سومی به نام«کثرت»نیز متصور است و باید بهعنوان پناهگاه کیفیگرایان به رسمیت شناخته شود.
برای خلاصی از این دام،علاوه برتبیین نظری حد فاصل میان قطعیت تا نسبیت کههمان کثرت است به موضوع التزام به رفتار روشمند توسط پژوهشگران،به ویژه پژوهشگرانی که هنجارشکنانه بهسمت رویکردهای غیر متعارف روی میآورند،تاکید شده است.
چارهاندیشی مورد نظر در این نوشتار از نوع دیگری است و چون برضرورت استحکام بخشیدنبه پژوهشهای کیفی تاکید دارد و از وجاهت آنها به عنوان راههای جدید دستیابی به معرفت(همانتکثر روششناختی)پشتیبانی میکند،این راهحلها را چیزی جز پاک کردن صورت مسأله ارزیابینمیکند.
ytilibarefsnart نگارنده در مطالعات خود موفق به شناسایی سابقهای از این نوع خاص مواجهه با تهدیدهایپژوهشهای کیفی شده است که نشان میدهد راهبرد گریز از دوگانهها و ترسیم چشماندازی از سهگانههاریشه در منابع علمی روششناسی در حوزه علوم انسانی نیز دارد.
ecitcarP lanoitacudE weN eht ni hcraeseR evitatilauQ rof snoitaripsA dna snrecnoC.