چکیده:
در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮاﺑﺮی و ﺑﺮاﺑﺮﻳﺎﺑﻲ را ﺑﺮ ﭘﺎﻳﺔ ﻫﻢ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﺻﻮری ﻣﺘﻦ در زﺑﺎن ﻣﺒﺪا و ﻫﻢ ﺑﺎﻓﺖ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﺮ روﻳﻜﺮد ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﻔﺘﻤﺎن اﻧﺘﻘﺎدی ﻓﺮﻛﻼف ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﻢ، زﻳﺮا ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺻﻮری و از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺤﻠﻴﻞ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﺻﻮری ﻣﺘﻦ در زﺑﺎن ﻣﺒﺪا ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺳﺎﺧﺘﺎری ﺑﺮ ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ و در اداﻣﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻦ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ. ﻓﺮﻛﻼف ﻣﺘﻦ را ﺷﺎﻣﻞ دوﮔﻮﻧﺔ ﻣﻜﻤﻞ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ: ﺗﺤﻠﻴﻞ زﺑﺎنﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻳﺎ در ﺳﻄﺢ ﺧﺮد و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻴﻨﺎﻣﺘﻨﻲ ﻳﺎ ﺳﻄﺢ ﻛﻼن. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎزﺗﻮﻟﻴﺪ )ﺗﺮﺟﻤﻪ( ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﮔﻔﺘﻤﺎنﻣﺪار و دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻔﺘﻤﺎن ﭼﻪ در ﻣﺘﻦ ﻣﺒﺪا و ﭼﻪ در ﻣﺘﻦﻫﺎی ﺗﺮﺟﻤﻪﺷﺪه )ﻣﻘﺼﺪ( ﺗﺤﻠﻴﻞ، ﺗﻮﺻﻴﻒ و ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺗﻌﺪادی ﺳﺎﺧﺘﺎر ﮔﻔﺘﻤﺎنﻣﺪار زﺑﺎنﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﻧﺘﺨﺎب و در ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. ﻫﺪف از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ، اراﺋﺔ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﺮﺟﻤﻪ )ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﺼﻮل آن(، در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺑﺮاﺑﺮﻳﺎﺑﻲ و ﺳﭙﺲ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺑﺮاﺑﺮی در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﺮ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﻔﺘﻤﺎن اﻧﺘﻘﺎدی اﺳﺖ. ﺑﺮای ﻣﺸﺨﺺﻛﺮدن ﺗﻔﺎوت ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﮔﻔﺘﻤﺎنﻣﺪار ﻣﺘﻦ اﺻﻠﻲ داﺳﺘﺎن ﺧﻮاﻫﺮان، اﺛﺮ ﺟﻴﻤﺰﺟﻮﻳﺲ را ﺑﺎ ﻣﺘﻮن ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪة آن، ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺮدﻳﻢ
خلاصه ماشینی:
ﭘﺎﻳﻴﺰ 9831 ﭼﻜﻴﺪه در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮاﺑﺮی و ﺑﺮاﺑﺮﻳﺎﺑﻲ را ﺑﺮ ﭘﺎﻳﺔ ﻫﻢ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﺻﻮری ﻣﺘﻦ در زﺑﺎن ﻣﺒﺪأ و ﻫﻢ ﺑﺎﻓﺖ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﺮ روﻳﻜﺮد ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﻔﺘﻤﺎن اﻧﺘﻘﺎدی ﻓﺮﻛﻼف ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﻢ، زﻳﺮا ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺻﻮری و از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺤﻠﻴﻞ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﺻﻮری ﻣﺘﻦ در زﺑﺎن ﻣﺒﺪأ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺳﺎﺧﺘﺎری ﺑﺮ ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ و در اداﻣﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻦ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ.
روﻳﻜﺮد ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎی اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﻔﺘﻤﺎن اﻧﺘﻘﺎدی ﻳﻜﻲ از ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎی ﻣﻴﺎنرﺷﺘﻪای و ﻛﺎرﺑﺮدی در رﺷﺘﺔ زﺑﺎنﺷﻨﺎﺳﻲ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ زﺑﺎن را در درون ﺑﺎﻓﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ – ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﺳﺎزد؛ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ درﻧﻈﺮ دارد ﺑﺎ روش ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ- ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ و ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﺮ روﻳﻜﺮد ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﻔﺘﻤﺎن اﻧﺘﻘﺎدی، ﻣﺴﺌﻠﺔ ﺑﺮاﺑﺮﻳﺎﺑﻲ ﮔﺰﻳﻨﺶﻫﺎی واژﮔﺎﻧﻲ ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺮاﺑﺮﻫﺎی ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن از ﻳﻚ ﻣﺘﻦ واﺣﺪ و ﺗﻮﺻﻴﻒ و ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی دﺳﺘﻮری ﻣﺘﻦ ﻣﺒﺪأ و ﺑﺮاﺑﺮﻫﺎی آنﻫﺎ در دو ﻣﺘﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪﺷﺪه از داﺳﺘﺎن ﻛﻮﺗﺎه ﺧﻮاﻫﺮان و ﻣﺘﻦ اﺻﻠﻲ ﻣﺒﺪأ، اﺛﺮ ﺟﻴﻤﺰ ﺟﻮﻳﺲ از زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دﻫﺪ.
ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮد ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از: اﻟﻒ( ﻣﺘﺮﺟﻢ داﺳﺘﺎنﻫﺎی ﻛﻮﺗﺎه در ﺗﺮﺟﻤﺔ واﺣﺪﻫﺎی زﺑﺎﻧﻲ از زﺑﺎن ﻣﺒﺪأ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ، ﺑﺮای دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺑﺮاﺑﺮﻫﺎی ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺑﺎ ﭼﻪ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ روﺑﻪرو ﻣﻲﺷﻮد؟ ب( در ﭼﺎرﭼﻮب ﻧﻈﺮی و راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻋﻤﻠﻲ ﻛﺪامﻳﻚ از روﻳﻜﺮدﻫﺎی زﺑﺎنﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺮاﺑﺮﻳﺎﺑﻲ واﺣﺪﻫﺎی زﺑﺎن، ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﻴﻒ و ﺗﺒﻴﻴﻦ از زﺑﺎن ﻣﺒﺪأ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ اﺳﺖ؟ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ روﻳﻜﺮد ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﻔﺘﻤﺎن اﻧﺘﻘﺎدی ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﮔﻔﺘﻤﺎنﻣﺪار و ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻏﻴﺮزﺑﺎﻧﻲ و ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻓﺮازﺑﺎﻧﻲ، از ﻛﻔﺎﻳﺖ ﺗﺒﻴﻴﻨﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﻗﺎدر اﺳﺖ در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺑﺮاﺑﺮﻳﺎﺑﻲ و دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺑﺮاﺑﺮﻫﺎ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻼت را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ روﻳﻜﺮدﻫﺎی زﺑﺎنﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺮﻃﺮف ﺳﺎزد.