چکیده:
ضربالمثل ها بخشی از آفریدههای مردمی در زندگی روزمرة همة انسانها هستند که کاربرد متنوعی دارند. اقوام و ملت های جهان وجوه مشترک بسیاری در اندیشه و تولیدات فرهنگی خود دارند، در این میان مردم فارسی زبان ایران، تاجیکستان و افغانستان، که بیشترین ارتباط تاریخی – فرهنگی را با هم دارند؛ می توانند با این ویژگی های مشترک به بازشناسی فرهنگ خویش بپردازند. نمونه های این پیوند در گونه های فولکلور و فرهنگ عامه (ادبیات شفاهی ) نمایانتر است . در این مقاله ضمن ارائة ضربالمثل ها، این گونة ادب شفاهی بین اقوام تاجیکی و بختیاری مورد مقایسه قرار می گیرد. در این نوشتار رویکرد تطبیقی زبانی ، ادبی و فکری متن ها در کنار پیوستگی های فرهنگی اقوام فارسی زبان موردتوجه قرار گرفته است . هدف این نوشتار، یافتن پیوستگی و تطبیق متن های مثل در بین بختیاریها و تاجیکان، از منظر زبان و قومشناسی است .
خلاصه ماشینی:
بررسی تطبیقی قومشناسی و زبانی مثل های بختیاری و تاجیکی عباس قنبری عدیوی * مدرس مدعو، گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران دریافت : ٨٩/١٠/٢٨ پذیرش: ٨٩/١٢/٢٢ چکیده ضربالمثل ها بخشی از آفریدههای مردمی در زندگی روزمرة همة انسانها هستند که کاربرد متنوعی دارند.
سپس به صورت اثر خاص ضربالمثل های بختیاری، کتابهای ضربالمثل های بختیاری در آیینة وحی ، نوشتة یحیی پیرعباسی (١٣٧٤)، هفت صد ضربالمثل بختیاری، نوشتة ذبیح الله کریمی (١٣٧٤)، گنجینة مثل های بختیاری، نوشتة فریبرز فروتن (١٣٧٥)، امثال و حکم بختیاری، نوشتة عباس قنبری عدیوی (١٣٨١)(١)، مثل های ایذه، نوشتة نورالله مرادی (١٣٨٢)، نابترین ضربالمثل های بختیاری نوشتة موسی نقدیپور (١٣٨٣)؛ فرهنگ زبانزدهای مشترک قوم لر (بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، لری ولکی )، اثر مشترک اردشیر و زینت صالح پور (١٣٨٥)؛ سرچشمة ضربالمثل های بختیاری از رضا حیدری پبدنی (١٣٨٦) و فرهنگ بختیاری اثر عیدی محمد ارشادی (١٣٨٨) را می توان نام برد.
در این مقاله کتابهای ضربالمثل مشهور تاجیکی و امثال و حکم بختیاری، منابع اصلی هستند و به استناد متن مثل های تاجیکی و دهها متن بختیاری به صورت تطبیقی گونة جهانی یادشده مورد بررسی قرارگرفته است .
در این مقاله بر پایة مطالعه و بررسی قومشناسی و زبان، این متن ها مقایسه خواهند شد و رویکرد اصلی ما نمایان کردن وجوه اشتراکی زبان در گونه های رایج ضربالمثل بین دو قوم فارسی زبان تاجیکی و بختیاری است .
این ضربالمثل در زبان فارسی کاربرد بسیاری دارد و همانگونه که در متن تاجیکی ضبط شده در بین گویشوران بختیاری هم به شکل های زیر وجود دارد: چه کن ته چه .