چکیده:
این مقاله به بررسی آوایی کاهش واکهای در زبان فارسی میپردازد. کاهش دیرش و کیفیت واکههای زبان فارسی در موضع فاقد تکیه با بررسی الگوی تغییرات دیرش و فرکانس سازههای F1 و F2 در بافتهای همخوانی مختلف مورد برسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که دیرش واکههای تکیهبر بهطور منظم و مستقل از نوع واکه و بافت همخوانی نسبت به واکههای بدون تکیه بیشتر است. اما تغییرات فرکانس سازهها تاحد زیادی وابسته به نوع واکه است. بیشتر واکهها تغییرات فرکانسی کمی دارند و جهتگیری تغییرات آنها به سمت مرکز فضای واکهای صورت نمیگیرد. اما واکة /a/ تغییرات بیشتری داشته و جهت تغییرات آن نیز به سمت مرکز است. این نتایج هیچیک از دو فرضیة تولیدی «مرکزیشدگی» و «کاهش بافتی» را در ارتباط با کاهش کیفیت واکه در زبان فارسی تأیید نمیکند و بالعکس، نظریة «پراکندگی شنیداری درک گفتار» را تأیید میکند. براساس این نظریه، توزیع یا بازتوزیع عناصر واجی در فضای آوایی یک زبان بهگونهای صورت میگیرد که تقابل شنیداری آنها با یکدیگر به حداکثر میزان ممکن برسد.
خلاصه ماشینی:
"براساس این دیدگاه، واکه های ضعیف تحت تأثیر بافت آوایی مجاورشان به راحتی از اهداف تولیدی اصلی خود فاصله می گیرند؛ ولی واکه های قوی با آواهای مجاور همپوشی کمتری دارند که باعث افزایش تقابل آکوستیکی آنها با یکدیگر روی زنجیرة آوایی گفتار می - شود (١١٨ :٢٠٠٨ ,Geng &Mooshammer ;١٤٣ :٢٠٠٤ ,Cho ;١٨١٧ :١٩٩١ ,Fourakis).
در مقابل ، دیدگاه کاهش بافتی ، گرایش به سمت 2 entralization 3 ontextual eduction 167 محل تولید همخوان مجاور را پیش بینی می کند که این گرایش در ارتباط با همخوانهای لبی ، تیغه ای و بدنه ای با افزایش سطح ارتفاع بدنة زبان یا افراشتگی بیشتر واکه همراه است (١١٨ :٢٠٠٨ ,Geng &Mooshammer ).
٤. نتیجه گیری در این تحقیق ، کاهش واکه ای را در زبان فارسی در موضع فاقد تکیه با بررسی آماری تغییرات دیرش و فرکانس سازهها در بافت های همخوانی مختلف مورد بحث و بررسی قرار دادیم .
مشاهدات انجامشده نشان می دهد اولا توزیع اولیه (چنانچه فرض کنیم گونة اصلی یک واکه در موضع تکیه بر تولید می شود) مقادیر فرکانس های F1 و F2 به گونه ای است که واکه ها از یکدیگر فاصلة شنیداری قابل ملاحظه ای دارند و ثانیا توزیع مجدد این فرکانس ها در اثر تغییر الگوی تکیه به نحوی انجام می شود که واکه ها به صورت نیروهای دافعه در مقابل گرایش واکه های دیگر به سمت خود، واکنش نشان داده و با جابه جایی به فضاهای آکوستیکی موجود، فاصلة خود را با واکه های مجاور در جهت حفظ تقابل شنیداری بیشینه نتظیم می کنند."