چکیده:
بررسی و نقد میزان اجرای راهبردهای تدریس متون شعری در دورة کارشناسی رشتة زبان و ادبیات عربی یکی از مهمترین دروس مرتبط با ادبیات هر زبان که مهمترین اهداف آن زبان را محقق میسازد، دروس متون ادبی است. در رشتة زبان و ادبیات عربی نیز بخش قابلتوجهی از دروس این رشته برای متون ادبی درنظر گرفته شده است که متون شعری در میان متون ادبی دیگر بیشترین سهم را دارد. اما سال¬هاست که این متون با روش¬های قدیمی تدریس می¬شود و بسیاری از استادان از راهبردهای جدید و مناسب تدریس این متون استفاده نمی¬کنند. این امر سبب شده است دانشجویان چندان نتوانند در دستیابی به مهمترین اهداف متون شعری، یعنی افزایش ذوق ادبی و تقویت میل و انگیزه آنان به رشتة خود، موفق باشند. نگارندگان میکوشند تا با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه به بررسی میزان اجرای راهبردهای مناسب تدریس متون شعری عربی بپردازند. جامعة آماری پژوهش، دانشجویان ترم چهارم به بعد دورة کارشناسی و استادان رشتة زبان و ادبیات عربی در دانشگاه¬های تهران، علامه طباطبایی، شهید بهشتی و تربیت معلم است. یافتههای پژوهش نشان می¬دهد راهبردهای جدید تدریس متون شعری، یعنی راهبردهای شرح تفصیلی اشعار، تحلیل زیبایی¬شناسی اشعار و تحلیل سبکی، کمتر از راهبردهای سنتی (بیشتر مربوط به روخوانی صحیح اشعار هستند) اجرا میشوند.
خلاصه ماشینی:
"این جستار نیز تلاش دارد تا از یکسو در ادبیات نظری خود با بهرهگیری از نظریات متخصصان آموزش عربی و نظریه پردازان غربی ، راهبردهای مناسب تدریس متون شعری عربی را در اختیار استادان و دانشجویان قرار دهد و از سوی دیگر به سنجش میزان اجرای این راهبردها از سوی استادان در برخی دانشگاهها بپردازد.
علاوه بر نکات زیبایی شناسی بر اساس بلاغت قدیم عربی ، مدرس باید به برخی نکات زیبایی شناسی ابیات بر اساس نقد ادبی جدید اشاره کند؛ مانند تحلیل ویژگی های فنی (مثل عاطفه و خیال)، تحلیل میزان همخوانی الفاظ با معنا، تحلیل میزان هماهنگی موسیقی الفاظ با سیاق لفظی و معنوی الفاظ و میزان مطابقت این موسیقی با مضمون شعر، تحلیل تصویرگریهای شاعرانه و میزان همخوانی آن ها با معانی شعر و سایر مسائل مربوط به زیبایی های متن شعری (علیان، ١٩٩٥: ٨٢؛ ابراهیم ، ١٩٩٧: ١٥٦).
متغیر سوم: استفاده از راهبردهای مناسب برای تحلیل زیبایی شناسی اشعار با توجه به توصیف دادههای دو گروه دانشجویان و استادان در مورد این متغیر، ٤٨.
به نظر می رسد در بیشتر گروههای عربی فقط به روخوانی اشعار، نکات صرفی ، نحوی و بلاغی و ترجمة ابیات توجه می شود و دانشجویان پس از گذراندن چندین واحد متون ادبی نمی توانند سبکهای شعری شاعران را از یکدیگر تشخیص دهند؛ درحالی که یکی از مهم ترین اهداف تدریس متون شعری، فهم و درک تفاوتهای سبکی میان شاعری با شاعر دیگر و سبک شعری دورهای با دورههای دیگر است .
بررسی فرضیة اول پژوهش با بررسی مجموع چهار متغیر مشخص شد اغلب دانشجویان معتقدند راهبرد روخوانی صحیح اشعار در سطح بالا و راهبردهای شرح تفصیلی اشعار، تحلیل زیبایی شناسی اشعار و سبک شعری در سطح پایین اجرا می شوند."