چکیده:
رویکرد گفتمانی برخلاف نگرش متن محور، به همة عوامل موثر در شکل گیری معنا در متن توجه می کند و علاوهبر جنبه های زبانی متن ، بافت موقعیتی و درکل فرازبان را نیز درنظر می گیرد. در نوع انتقادی این رویکرد، به ایدئولوژی و روابط قدرت به عنوان عامل جهت دهنده به متن توجه می شود. چنین رویکردی، برخلاف نگرش جزئی نگر متن محور، شناختی همه جانبه از متن به مترجم می دهد. بر این اساس، نگارنده در مقالة حاضر، کوشیده با روش استنادی-تحلیلی کاربرد رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی در ترجمة متون عربی به فارسی را تبیین کند؛ بنابراین ، با فرضیة اصلی عدم کارآمدی نگرش متن مدار و کارآیی تحلیل گفتمان انتقادی در انتقال جنبه های پنهان متن ، مطلب را دنبال کرده و با تحلیل و ترجمة نمونه هایی از متون معاصر عربی ، کوشیده است فرضیه را ثابت کند. درپایان، این نتیجة کلی حاصل شده است که از رهگذر تحلیل گفتمان انتقادی، علاوهبر روشن شدن جنبه های کاربردشناختی متن و به ویژه بافت موقعیتی آن، ایدئولوژی موجود در متن به عنوان عامل جهت دهندة کلی آن نیز آشکار می شود و مترجم با درنظر گرفتن معانی فرامتنی ، متن مقصد را با به کارگیری سبک متناسب سامان می دهد.
خلاصه ماشینی:
کاربرد تحلیل گفتمان انتقادی در ترجمه از عربی به فارسی فرشید ترکاشوند* استادیار زبان و ادبیات عربی ، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین ، ایران دریافت : ٩٣/١١/٢١ پذیرش: ٩٤/٣/٤ چکیده رویکرد گفتمانی برخلاف نگرش متن محور، به همة عوامل مؤثر در شکل گیری معنا در متن توجه می کند و علاوهبر جنبه های زبانی متن ، بافت موقعیتی و درکل فرازبان را نیز درنظر می گیرد.
بر این اساس، نگارنده در مقالة حاضر، کوشیده با روش استنادی-تحلیلی کاربرد رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی در ترجمة متون عربی به فارسی را تبیین کند؛ بنابراین ، با فرضیة اصلی عدم کارآمدی نگرش متن مدار و کارآیی تحلیل گفتمان انتقادی در انتقال جنبه های پنهان متن ، مطلب را دنبال کرده و با تحلیل و ترجمة نمونه هایی از متون معاصر عربی ، کوشیده است فرضیه را ثابت کند.
درپایان، این نتیجة کلی حاصل شده است که از رهگذر تحلیل گفتمان انتقادی، علاوهبر روشن شدن جنبه های کاربردشناختی متن و به ویژه بافت موقعیتی آن، ایدئولوژی موجود در متن به عنوان عامل جهت دهندة کلی آن نیز آشکار می شود و مترجم با درنظر گرفتن معانی فرامتنی ، متن مقصد را با به کارگیری سبک متناسب سامان می دهد.
با رویکرد گفتمانی و به ویژه تحلیل گفتمان انتقادی، زوایای پنهان متن آشکار می شود و درمورد متون عربی که از پتانسیل تولید معنای فراوانی برخوردار هستند، تحلیل فراگیر و انتقادی گفتمان در رساندن معنا از رهگذر فرآیند ترجمه ، کارآیی بیشتری را نشان می دهد.