چکیده:
شرط مجاورت به عنوان یکی از محدودیت های نحوی در اعطای حالت در برخی زبانها مانند انگلیسی ، هلندی، ترکی و هندی به شمار می رود و تاکنون مطالعات بسیاری دربارة وجود و عدم وجود شرط مجاورت در زبانهای گوناگون صورت گرفته است . پژوهشگرانی مانند چامسکی (١٩٨١) و استوول (١٩٨١) قائل به نقش شرط مجاورت در دستور زایشی بودهاند و برخی پژوهشگران مانند جانسون (١٩٩١) نقش مجاورت را در دستور زایشی رد کردهاند. مخالفان حضور شرط مجاورت در دستور زایشی معتقداند که دو اصل فرافکنی و شرط دوشاخه ایبودن باید جایگزین مجاورت شوند. در این پژوهش کوشش شده است تا کاربرد شرط مجاورت در زبان فارسی بررسی شود. تحلیل دادههای پژوهش نشان می دهد که حالت بخشی هستة تصریف به فاعل و همچنین حالت بخشی فعل به مفعول مستقیم مشخص در زبان فارسی تابع محدودیت های مجاورت نیستند. درحقیقت در زبان فارسی جایگاه مفعول مستقیم مشخص در مشخص گر گروه فعلی هسته ای و هستة تصریف در انتهای جمله قرار گرفته اند که امکان مجاورت میان هستة تصریف و فاعل و همچنین مجاورت میان فعل و مفعول مستقیم مشخص در فارسی وجود ندارد؛ اما حالت بخشی حرف اضافه به گروه اسمی و فعل به مفعول مستقیم نامشخص تابع محدودیت های مجاورتاند. بنابراین میان شرط مجاورت و مشخص بودگی رابطه ای مستقیم وجود دارد
خلاصه ماشینی:
شرط مجاورت و مشخص بودگی در زبان فارسی : تعامل میان نحو و معنی شناسی ابراهیم رضاپور* استادیار زبانشناسی همگانی ، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران دریافت : ٩٣/١٠/٩ پذیرش: ٩٤/٢/٥ چکیده شرط مجاورت به عنوان یکی از محدودیت های نحوی در اعطای حالت در برخی زبانها مانند انگلیسی ، هلندی، ترکی و هندی به شمار می رود و تاکنون مطالعات بسیاری دربارة وجود و عدم وجود شرط مجاورت در زبانهای گوناگون صورت گرفته است .
دبیرمقدم (١٣٨٣: ٤٥٩) دربارة زبانهایی همچون انگلیسی که توالی سازهها در وضع بی نشان ثابت است ، اشاره کرده که شرط حالت بخشی ٦ وجود مجاورت است ؛ یعنی هیچ عنصری نباید میان گره حاکم و گره حالت پذیر قرارگیرد؛ اما پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که آیا در زبان فارسی که توالی سازهها آزاد است و سازهها به خاطر نشانگر نحوی (حروف اضافه ) می توانند در جایگاههای مختلف ظاهر شوند، شرط مجاورت نقشی ایفا می کند؟ اگر پاسخ پرسش مثبت باشد، شرط مجاورت در زبان فارسی تابع چه محدودیت هایی است ؟ در این پژوهش کوشش شده است با استفاده از دادهها و شواهد زبان فارسی اثبات شود که در زبان فارسی شرط مجاورت نقشی اساسی بازی می کند و شرط مذکور تابع محدودیت های معنایی ، مانند مشخص بودگی ٧ است .
ج) محدودیت های مجاورت حاکم بر حالت بخشی فعل به مفعول در زبان فارسی : واحدی 46 inflection لنگرودی (١٩٩٢:١٧) در زمینة جایگاه مفعول مستقیم نامشخص اشاره کرده است که این مفعول باید در مجاورت فعل باشد و حرکت آن در سطح جمله باعث نشانداری، خوانش تقابلی و بعضی اوقات خوانش غیردستوری می شود.
"Main verb movement in Persian language Minimalist approach".