چکیده:
این مقاله به بررسی نظام عاطفی گفتمان در شعر «سفربهخیر» از شفیعی کدکنی میپردازد. دیدگاه گفتمانی با رویکرد نشانه- معنا شناختی، تولیدات زبانی را تابع فرآیندی پیچیده میداند که عوامل نشانه-معنایی بسیار در آن دخیلاند. آنچه دارای اهمیت است، نوعی موضع گفتمانی است که به دلیل پویایی، ما را با نوعی جهتگیری گفتمانی، بسط روابط و تعامل بین نیروهای همسو یا ناهمسو مواجه میسازد. گفتمان ادبی، جریانی سیال است که تعامل دو گونة شناختی و عاطفی در آن سبب تولید معنا میشود که عدم قطعیت معنا و سیر تکاملی آن مدیون فرآیند تنشی گفتمان است. این شکلگیری تابع نوعی حضور نشانه- معناشناختی است. هدف ما در این مقاله، بررسی شعر «سفربهخیر» از نظر سازوکار تولید و دریافت معنا با تکیه بر شرایط پیوستار و گسست گفتمانی و تأثیرگذاری آن در درک مفهوم شعر است. از طرفی فضای تنشی، محلی برای بروز احساسات در گفتمان است. بدین جهت ما رویکردهایی چون «روند شکلگیری معنا»، «شاخصها»، «انفصال و اتصال گفتمانی»، «تأثیر افعال»، «دورنماسازی» و «گونة القا» را برای نشان دادن عمق عاطفه در شعر بررسی کردهایم. بدینترتیب گونههای تقابلی شناختهشده و دخیل در تولید معنا، به گونههایی سیال و ناپایدار تغییر مییابند. استفاده از این نشانه- معناها باعث افزایش عاطفه در کلام، دستیابی زبان به ناممکنترین زمانها و مکانها و درنتیجه، اثرگذاری بیشتر بر خواننده میشود. این پژوهش به شیوة کتابخانهای و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است و براساس نتایج بهدستآمده میتوان گفت غلبة فضای گفتمانی عاطفی در شعر ذکرشدة شفیعی کدکنی بسیار بارز است.
خلاصه ماشینی:
کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا (س )، تهران ، ایران دریافت : ٩٣/٦/٣١ پذیرش : ٩٣/٨/٢٧ چکیده این مقاله به بررسی نظام عاطفی گفتمان در شعر «سفربه خیر» از شفیعی کدکنی میپردازد.
در شعر شفیعی کدکنی تولید معنا در مقولۀ گفتمان به چه صورتی بروز یافته و چگونه باعث زیباتر شدن کلام وی گردیده است ؟ پرسش های دیگر مطرح شده عبارت اند از این که : ب .
در مقالۀ حمیدرضا شعیری و محمد هاتفی با عنوان «وضعیت شبه گفتمانی: نشانه - معناشناسی تطبیقی متن و تصویر در کتاب مصور مردم معمولی» نیز به بررسی و تحلیل نشانه - معناشناختی رابطۀ متن کلامی و تصویر در متن یک کتاب مصور با نام مردم معمولی پرداخته شده و ایشان دریافته اند که در «وضعیت شبه گفتمانی »، گفتمان از قواعد بسیار گریزان تبعیت میکند و به نوعی به نقد خود گفتمان (شکل گیری فراگفتمان ) تبدیل میشود و همواره رگه هایی از یک وضعیت تنشی زیربنایی مانند تمایززدایی، تعلیق کنش و درنتیجه ، تعلیق معنا، شالوده شکنی و...
با توجه به پژوهش های پیش گفته ، نگارندگان جستار حاضر میکوشند رویکردهایی چون «روند شکل گیری معنا»، «شاخص ها»، «انفصال و اتصال گفتمانی»، «تأثیر افعال »، «دورنماسازی» و «گونۀ القا» را که از مباحث گفتمان است ، به طور ویژه در شعر مورد نظر بررسی کنند؛ زیرا به این موارد توجه کمتری نشان داده شده است .