چکیده:
آیه تطهیر (احزاب/33 / 33) از مهم ترین ادله قرآنی درخصوص فضیلت و عصمت اهل بیت(ع) است. مفسران و دانشمندان مذهب اهل بیت (ع) و اهل تسنن در طول تاریخ از جنبه های مختلفی درباره این آیه بحث و گفت وگو کرده اند. یکی از جنبه هایی که به آن پرداخته نشده است، ارتباط درون قرآنی آیه تطهیر با دیگر آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت(ع) است.. این جستار درصدد است با استفاده از روش توصیفی -تحلیلی و با پرداختن به قواعد روابط بینامتنی بین آیات مذکور، به تحلیل ارتباط بینامتنی آیه تطهیر با مهم ترین آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت (ع) بپردازد. پس از تحلیل و ارزیابی روابط بینامتنی آیه تطهیر با دیگر آیات مذکور، این نتیجه به دست آمد که مفهوم آیه تطهیر- که دلالت بر عصمت اهل بیت (ع) دارد- به شکل پنهان در دیگر آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت (ع) آمده است و به نوعی جزء جدانشدنی مفهوم آن آیات است. بر اساس قواعد روابط بینامتنی، این ارتباط ها یا از نوع رابطه مصداقی است- که آیه تطهیر مصداق مشخص دیگر آیات را بیان کرده است- یا زمینه ساز و تمهید آیه ای دیگر است، یا ارتباط آن سبب و مسببی و لازم و ملزومی است. این موارد و دیگر ارتباط هایی که وجود دارد، همه بیانگر اهمیت آیه تطهیر در میان آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت(ع) است که به نوعی زیربنای اصلی و قوام دهنده دیگر آیات به شمار می آید.
خلاصه ماشینی:
"بیشتر مفسران شیعه تقریر صاحب مجمع را با نقصان و اضافه ذکر کردهاند و آن را وجه استدلال و استناد خود دانسته اند (سبزواری نجفی، ١٤١٩ق : ٤٢٧؛ طیب ، ١٣٧٨: ٥٠٤/١٠؛ حسینی ، ١٤٠٤ق : ١٠٤/١٣؛ صادقی تهرانی ، ١٣٦٥: ١٣٢/٢٤؛ کاشانی ، ١٤٢٣ق : ٣٧٣/٥؛ بانو امین اصفهانی ، ١٣٦١: ٢٢٧/١٠؛ حائری تهرانی ، ١٣٧٧: ٣٠٤/٨)؛ اما باید در نظر داشت که این معنا یعنی ارادة محقق از یکسو با / شرط کرامت انسان که مختار آفریده شده است ، منافات دارد و از سوی دیگر با هدف خلقت که دار آزمایش است ، در تنافی است (طباطبایی ، ١٤١٧ق: ٣١١/١٦)؛ درنتیجه این معنا از اراده، نمی تواند معنای صحیحی باشد، زیرا عصمت به دست آمدة اهل بیت (ع) را جبرگونه نشان می دهد و این امر با کرامت انسانی در تضاد است .
گونه های قواعد ارتباطی آیة تطهیر با هریک از آیات موردبحث از جهت تعداد روابط بینامتنی متفاوت و با یکدیگر مختلف است ؛ برای مثال در تحلیل آیة تطهیر با آیة عهد چهار (ع) نوع رابطه بینامتنی پنهان یا غیرآگاهانه و آگاهانه وجود دارد، ازجمله اینکه اهل بیت در آیة تطهیر، مصداق روشن مقام امامت در ذریة حضرت ابراهیم (ع) است ، یا رابطة جزء و کل بین دو آیه حاکم است ، یا لازموملزوم یکدیگرند، و یا ارتباط مفهوم دو آیه در دلالت عقلی سنجیده شد و ارتباط آن مشخص گردید."