چکیده:
مطالعه حاضر با هدف بررسی، تحلیل و نقد مدلهای پیشین طراحیآموزشی و محیطهای یادگیری و ارائه مدلی نوین در این زمینه با رویکرد تلفیقی انجام شده است. سوالهای اساسی در این مطالعه عبارت بودند از: 1) نقاط قوت و ضعف مدلهای رایج جهانی در زمینه طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری کدامند؟ 2) مدل مناسب مبتنی بر رویکرد تلفیقی در زمینه طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری کدام است؟ برای پاسخگویی به سوالهای مذکور از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مبتنی بر روش جورج بردی استفاده گردید. ابتدا با استفاده از منابع مختلف فارسی و انگلیسی کتابخانهای، منابع انگلیسی موجود در شبکه وب، مکاتبه با طراحان برخی از مدلهای رایج جهانی طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری و همچنین مراجعه به وب سایتهای مربوطه، اطلاعات اولیه برای استخراج نقاط قوت و ضعف مدلهای پیشین طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری استخراج و جمعآوری گردید. سپس براساس دو معیار کلیدی عناصر اساسی مورد نیاز در یک برنامه جامع طراحی آموزشی و نوع رویکرد به موضوع طراحی آموزشی، مدلهای انتخابی مورد تحلیل، مقایسه و نقد قرار گرفته و در نهایت مدل نوینی ارائه گردید. جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه مدلهای طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری است که بیش از چهل مدل میباشد. نمونه آماری مطالعه شامل هشت مدل طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری است که با روش نمونه گیری هدفمند از میان جامعه آماری انتخاب گردید. یافتههای این مطالعه حاکی از آن است که مدلهای طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری دربرگیرندهی کلیه عناصر اساسی مورد نیاز در یک برنامه جامع طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری نیستند و این عامل باعث شده است تا فرایند طراحی آموزشی به صورت جامع مدنظر قرار نگیرد. همچنین ارائهکنندگان مدلهای پیشین طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری با رویکرد مستقل به طراحی مدل خویش پرداختهاند و این باعث شده است تا نتوان از کلیه ظرفیتها و امکانات در فرایند طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری بهره گرفت. نویسنده مقاله حاضر سعی کرده است تا در مدل نوین خود، ضمن بهرهگیری از رویکرد تلفیقی که نگاه کاملا جدید و متفاوتی در طراحیآموزشی و محیطهای یادگیری است، عناصر اساسی موردنیاز در یک برنامه جامع طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری را نیز مدنظر قرار دهد. علاوه بر آن، مبانی فلسفی، ویژگیها، اصول و الزامات بکارگیری مدل نوین نیز تبیین شده است.
خلاصه ماشینی:
"سؤالهای اساسی در این مطالعه عبارت بودند از:1)نقاط قوت و ضعف مدلهای رایج جهانی در زمینه طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری کدامند؟2)مدل مناسب مبتنی بر رویکرد تلفیقی در زمینه طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری کدام است؟برای پاسخگویی به سؤالای مذکور از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی مبتنی بر روش جورج بردی استفاده گردید.
نویسنده مقاله حاضر سعی کرده است تا در مدل نوین خود،ضمن بهرهگیری از رویکرد تلفیقی که نگاه کاملا جدید و متفاوتی در طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری را نیز مدنظر قرار دهد.
همچنین با توجه به اینکه منشأ و اساس یادگیری مدلهای طراحی آموزشی نظریههای یادگیری است،دو رویکرد مهم در این زمینه قابل شناسایی است که عبارتند از: الف:رویکرد مستقل یا مجزا2 ب:رویکرد تلفیقی3 در رویکرد مستقل،طراح آموزشی براساس یک نظریه یادگیری مشخص برنامه و طرح خود را در قالب مدل ارائه میکند.
بدیهی است برای اثربخشی آموزشی و یادگیری نیاز به توجه جدی و جامع به کلیه عناصر کلیدی فرایند طراحی آموزشی مشهود است و هرچه مدل بتواند تعداد بیشتری از این عناصر را در زیر چتر خود قرار دهد،به آموزش کمک مؤثری خواهد نمود.
نتیجهگیری توجه به خلأ جدی طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری در نظام آموزش و پرورش ایران و اقدام سلیقهای و ضعف بسترها و شرایط لازم در این زمینه مدل پیشنهادی که با بهرهگیری از رویکرد تلفیقی و عناصر کلیدی و جامع فرایند طراحی آموزشی،ارائه گردیده است به تحول بنیادین در نظام آموزشی کشور در کلیه دورههای تحصیلی از پیشدبستانی تا دوره دکتری کمک کرده و باعث ارتقاء نظام آموزشی کشور خواهد شد."