چکیده:
هدف این پژوهش بررسی میزان تاکید برنامه درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی بـر رویکـرد انتقادی است . روش تحقیق ، توصیفی از نوع پیمایشی است . این پژوهش دارای دو جامعه آماری شامل کلیه دبیران مدارس راهنمایی ناحیه یک شهر همدان است که در سال تحصیلی ٨٨-١٣٨٧ به تدریس درس علوم اجتماعی اشتغال داشته و تعدادکل آنها ٨٥ نفر (٤٥ مرد و ٤٠)، و محتوای کتاب های درسی علوم اجتماعی پایه های اول تا سـوم راهنمـایی بـود. روش نمونـه گیـری بـرای جامعه اول روش تصادفی ساده و برای جامعه دوم سرشماری بود. حجم نمونـه دبیـران براسـاس جدول برآورد حجم نمونه کرجسی و مورگان ٧١ نفر می باشد و حجم نمونه کتاب ها بـا جامعـه برابر است . ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته سـنجش رویکـرد انتقادی بود. برای سنجش روایی ابزار از روایـی محتـوا و بـرای محاسـبه پایـایی از روش آلفـای کرونباخ استفاده شد کـه میـزان آن ٠/٨١= α بـه دسـت آمـد. بـرای تجزیـه و تحلیـل داده هـا از شـاخص هـای آمـار توصـیفی و آزمـون ناپارامتریـک خـی دو و t مسـتقل اسـتفاده شـده اسـت . یافته های پژوهش نشان داد که برنامه درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی بر مولفه های انعطاف پذیری و ریسک پذیری به میزان کم و بر مولفه های عمقی نگری ، جامع اندیشی و کاوشگری به میزان متوسط تاکید دارد. به علاوه بین دیدگاه دبیران مرد و زن درباره میزان تاکید کتـاب هـای علوم اجتماعی دوره راهنمایی بر رویکرد انتقادی تفاوتی به دست نیامد.
خلاصه ماشینی:
com@Fuman٤٧ ٢- استادیار دانشگاه بوعلی سینا همدان ٣- استادیار دانشگاه علوم انتظامی تهران ٤- کارشناس ارشد تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت"/> مهین طاهری تیزرو تاریخ وصول : ٩٠/٧/١٠ تاریخ پذیرش :٩١/١/٢٠ چکیده هدف این پژوهش بررسی میزان تأکید برنامه درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی بـر رویکـرد انتقادی است .
برنامه درسی علوم اجتماعی ، دوره راهنمایی ، مؤلفه های رویکرد انتقادی مقدمه عده ای از صاحب نظران تعلیم و تربیت براین باورند که نظام آموزشی فعلی با تأکید بیش از حد بر آموزش مهارت های پایه مثل خواندن ، نوشتن و حساب کردن ، از پرورش تفکر به ویژه تفکر انتقادی غفلت ورزیده است .
یافته های پژوهش ١- سؤال پژوهشی اصلی : تا چه حد کتاب هـای درسـی علـوم اجتمـاعی دوره راهنمـایی از نظـر دبیران بر مؤلفه های رویکرد انتقادی تأکید دارد؟ ١-١) تا چه حدکتاب های درسی علوم اجتماعی دوره راهنمایی بر انعطـاف پـذیری تأکیـد دارد؟ جدول ١-١.
یافتـه هـای ایـن پـژوهش بـا نتـایج پژوهش های علیپور (١٣٨٣)؛ عباسی (١٣٨٠)، علیوندی وفا (١٣٨٤) و مک نیلی و دونـا(١٩٩٢)؛ توماس (١٩٩٩) وراشتون (١٩٩١) که در یافته اند در کتاب های درسی تأکید کم و متوسـطی بـر پرورش مهارت های موردتوجه در رویکرد انتقادی دارنـد، همخـوانی دارد.
امـا، یافتـه هـای ایـن پژوهش با نتایج پژوهش هاشمی (١٣٨٥)، موسوی (١٣٨٦)، عباسی یادکوری (١٣٨١) و چگینی (١٣٨٦) که در یافته های پژوهشی خود بر نقش مؤثر کتاب های درسی مورد بررسی بـر پـرورش مهارت های مورد تأکید در رویکرد انتقادی در حد مطلوب و خوب اشاره کرده انـد، همخـوانی ندارد.