چکیده:
بافت زبانی به عنوان بستری که معنای دقیق واژگان و جملات را مشخص می کند یکی از مباحث مهم در پژوهش های زبانی، به ویژه علم معناشناسی به حساب می آید. در مباحث سنتی نحو و بلاغت، مولفه هایی چون «قرینه لفظی» و «قرینه معنوی» زیرمجموعه مقوله گسترده بافت زبانی به حساب می آیند. بافت زبانی در علم معناشناسی از آفاق گسترده ای برخوردار است. این نوع بافت در سطح روابط همنشینی واژگان و به ویژه در روابط معنایی مانند هم معنایی، چندمعنایی و اضداد یا حتی در سطوح گسترده تری چون پاراگراف و متن به خواننده کمک می کند تا به معنای دقیق و مشخص کلام برسد. در این مقاله با روش استنادی ـ تحلیلی به ویژگی ها، سازوکارها و کارکردهای این نوع بافت و قرینه لفظی و معنوی در فهم متن پرداخته شده است. نگارندگان در پایان و از رهگذر تحلیل مقایسه ای بافت و قرینه به نتایجی رسیده اند که مهم ترین آنها حاکی از این است که قدما نگاهی جزئی به بافت زبانی داشته اند و این نوع بافت را بیشتر در محدوده قرینه بررسی کرده اند. این نگرش بیشتر با نحو درآمیخته است و در سطح جمله محدود شده، در حالی که بافت زبانی در مباحث معناشناسی جدید، علاوه بر سطح جمله، در حد پاراگراف، متن یا حتی ارتباط متون با یکدیگر نیز مطرح است.
خلاصه ماشینی:
comو نسرین ناگهی2 1ـ استادیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)، قزوین 2ـ دانشجوی کارشناسی ارشد مترجمی زبان عربی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)، قزوین (تاریخ دریافت: 15/04/1392؛ تاریخ پذیرش: 30/11/1392) چکیده بافت زبانی به عنوان بستری که معنای دقیق واژگان و جملات را مشخص میکند یکی از مباحث مهم در پژوهشهای زبانی، بهویژه علم معناشناسی به حساب میآید.
این نوع بافت در سطح روابط همنشینی واژگان و بهویژه در روابط معنایی مانند هممعنایی، چندمعنایی و اضداد یا حتی در سطوح گستردهتری چون پاراگراف و متن به خواننده کمک میکند تا به معنای دقیق و مشخص کلام برسد.
بافت زبانی در پژوهشهای معناشناختی جدید از حد و مرز قرینة لفظی و معنوی پا را فراتر نهاده است و در فهم و درک معنا کمک شایانی به خوانندة متن و فهم وی میکند، بهویژه در سطح روابط همنشینی کلمات و در ارتباط با روابط معنایی میتواند چارهساز باشد.
از مهمترین آثار عربی که در لابهلای مباحث معناشناختی به بافت زبانی نیز پرداختهاند، میتوان به کتاب علم الدلالة تألیف احمد مختار عمر اشاره کرد که در نوع خود کتاب ارزشمندی است.
قرینة لفظی و معنوی در دو علم نحو و بلاغت از کاربردهای فراوانی برخودارند و در همة این موارد که به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد، قرینه وسیلهای است برای شناخت معنای درست کلمات و عبارات که از این جنبه، شباهت فراوانی به بافت زبانی در مباحث معناشناسی جدید دارد.