چکیده:
واگذاری امور انسانی به ماشین را شاید بتوان یکی از ویژگیهای متمایز عصر جدید دانست؛ دورهای که انسان بیش از پیش با ابداعها و اختراعهای گسترده، هرچه بیشتر به دنبال رفع دشواریهای پیش روی زندگی، نیازهای بشر و واگذاری آن به دستگاههایی است که میزان بهرهوری آنها به مراتب بالاتر و دقیقتر از انسان است. اما بلندپروازی بشر به حدی است که در پی محول کردن برخی ویژگیهای خاص بشری از جمله تفکر، دریافت، تحلیل و... به ماشین است. از جمله نیازهای روزافزون بشر در عصر ارتباط و سرعت، نیاز به ترجمه از زبانهای متعدد در حداقل زمان ممکن است. لذا واگذاری ترجمه به ماشین نیز در عصر جدید، از تلاشهای خاص برخی حوزههای علمی، مثل هوش مصنوعی، زبانشناسی رایانهای و... بوده است. تجربههای پرنوسان این ایده، حتی در زبانهای مشابه موفقیت آن را با چالش مواجه کرده است. این مقاله سعی دارد در کنار اشاره به جایگاه و میزان رواج این نوع ترجمه بین دو زبان با نگاهی تحلیلی، گونههای متعدد چالش ترجمة ماشینی از عربی به فارسی را ارائه و تحلیل نماید و نشان میدهد که ترجمة ماشینی با نگرش مطلق به آن، چالشهای ویژهای در زبان عربی دارد که بسیاری از زبانهای دیگر فاقد آنها هستند؛ از جمله ابهام نوشتاری، ابهام واژگانی و مسئلة اعراب. لذا ترجمة ماشینی از زبانی چون عربی به زبانی همچون فارسی، شاید از دشوارترین مراحل در تکامل یک ماشین ترجمة جهانی باشد.
خلاصه ماشینی:
"com) و برخی هم از چند ده زبـان به یکدیگر ترجمه ارائه میدهند، متنـی از کتـاب «مرایـاء للإلتقـاء بـین الأدبـین العربـی و الفارسی، تألیف حسین جمعه ؛ ص ١٩» به صورت تصادفی، مشترکا به هر یک از سایت هـای فوق که زبان عربی و فارسی را در مجموعۀ زبان های خود دارا بوده اند، ارائه کرده ایـم کـه بـا نگاهی به برونداد آنها، فاصلۀ بسیار عمیق دانش امروز با ماشینی کـه بتوانـد بـدون دخالـت انسانی (ویرایش قبلی و یا بعدی) از عهدة ترجمۀ متن بربیاید، نمایان میسـازد و راه نسـبتا درازی را پیش روی پژوهشگران این عرصه جلوه گر میکند.
١ـ٧) شیوة نوشتار مهم ترین ویژگی مشترک زبان فارسی و عربی نگارش آن دو به رسم الخط مشترک عربی است که مشکلی دوسویه در متون داده شده به ماشین برای ترجمه است ؛ زیرا نوشتار عربی در قریب به اتفاق متون مورد تبادل فاقد نشانه های نوشتاری برای مصوت های کوتـاه اسـت ؛ به عبارت دقیق تر، مصوت های کوتـاه در دو زبـان عربـی و فارسـی در نوشـتار قابـل رؤیـت نیستند و این امر حتی گاهی انسان ها را نیز در قرائت دقیق متن دچـار مشـکل مـیکنـد و چنین معضلی برای ماشین که فاقد ملاحظات و دریافت های بشری نسبت به بافـت زبـانی و موقعیتی است ، چالش های اساسی ایجاد میکند.
تداخل زبانی از چالش های پیش روی یک مترجم بین ایـن دو زبـان اسـت کـه آگاهی و شناخت ذهنی و جامعی در احاطه بر کاربرد واژگان در دو زبان را میطلبـد و ایـن توانایی برای یک ماشین ترجمه با هر اندازه از هوشـمندی، کمـی زود بـه نظـر مـیرسـد و طراحان سیستم ترجمۀ بین این دو زبان باید آن را نیز مورد توجه قرار دهند."