چکیده:
این پژوهش در نظر دارد تا انتخابهای واژگانی ترجمة محمد دشتی از نهجالبلاغه امام علی(ع) را بر اساس سطح معنایی ـ لغوی الگوی ارزیابی ترجمة گارسس بررسی و نقد نماید. برای این منظور، ابتدا سطح معنایی لغوی گارسس در حیطة ارزیابی ترجمه توضیح داده میشود و آنگاه با کمک نمونهگیری تصادفی، نمونههای قابل کاربست این نظریه به عنوان دادههای مقاله ارائه میشود. این پژوهش روشن میکند که دشتی در انتخابهای واژگانی خود، بیش از هر چیز به بسط واژگانی در قالبهای مختلف و از همه مهمتر، به بسط تفسیری و ایدئولوژیک روی آوردهاست. او ابهامهای واژگانی کلام امام علی(ع) را بهکلّی از میان برده، یا تفسیر به رای کردهاست و تلاش داشته هیچ واژة مبهمی در ترجمهاش وجود نداشته باشد.
خلاصه ماشینی:
سؤال ها و فرضيه هاي پژوهش پژوهش حاضر به دنبال پاسخي براي پرسش هاي زير است : ـ دشتي در فرايند ترجمۀ نهج البلاغه از کدام مؤلفه هاي مذکور در الگوي گارسس سود جسته است ؟ ــ محمـد دشـتي از ويژگـيهـاي ترجمـه اي گارسـس در ترجمـۀ چـه امـوري اسـتفاده کرده است و کدام يک از اين ويژگيها تعادل واژگاني را برهم زده است ؟ بر اين اساس فرضيه هاي زير را ميتوان طرح کرد: ـ محمد دشتي بيشتر از تعريف و توضيح در ترجمۀ واژگان غريب نهـج البلاغـه اسـتفاده کرده است .
پيشينۀ پژوهش ناصر رشيدي، و شهين فرزانـه ، در حيطـۀ نقـد ترجمـۀ بـين فارسـي و انگليسـي از منظـر الگوي گارسس دو مقاله نوشته اند که مقالۀ اول بـا عنـوان «ارزيـابي و مقايسـۀ ترجمـه هـاي فارسي رمان انگليسي شاهزاده و گدا، اثر مارک تواين بر اساس الگوي گارسس » در مجلـۀ زبان پژوهي دانشگاه الزهرا (رشيدي و فرزانه ، ١٣٨٨: ٥٧ـ١٠٨) و ديگري با عنوان «ارزيابي و مقايسۀ دو ترجمۀ فارسي از رمان انگليسي دن کيشوت اثر ميگوئل دو سـروانتس بـر اسـاس الگوي گارسس »، در مجلـۀ زبـان و ادب فارسـي، دانشـگاه آزاد اسـلامي سـنندج ، (همـان ، ١٣٩٢: ٤١ـ٥٦) چاپ شده است و نويسندگان در اين دو مقاله به معرفي الگـوي گارسـس و کاربست آن بر ترجمه هاي يادشده پرداخته اند.
فعليشدگي تبديل اسم يا صفت در زبان عربي به فعلي در زبان فارسي يکي از ابزارهـايي اسـت کـه باعث بسط و افـزايش واژگـاني شـده اسـت ، ايـن تبـديل بيشـتر در ترجمـۀ مصـادر عامـل و حال هاي مفرد است : ـ مصادر عامل يکي از راه هاي ترجمۀ مصدر عامل که بر افزايش واژگاني متن ترجمه تأثير دارد، فعلي شدن آن است ، حال آنکه اين مصادر را ميتوان به همـان شـکل مصـدر هـم ترجمـه کـرد.