چکیده:
احسان عبّاس (1920-2003م)، ادیب و ناقد و مصحّح و مترجم و مورّخ فلسطینی از نادرهکارانِ این روزگار بود. از او آثار گوناگون و ارزشمندی از ترجمه و تصحیحِ متون تا نقد ادبی برجای مانده است. از آثارِ نقدی وی کتاب اتّجاهات الشعر العربی المعاصر را میتوان برشمرد. این کتاب از چاپِ نخست آن در سال 1977م تاکنون از منابع معتبر در قلمرو نقد شعر معاصر عربی به ویژه اشعار شاعران پیشگام بوده است. کتاب، هشت فصل دارد و یک پیوست. آن هشت فصل در پیوند با نقد و بررسی رویکردهای شعر معاصر است و آن پیوست، شامل اشعاری بررسی شده در آن فصولِ هشتگانه است. این کتاب را حبیبالله عبّاسی با پیشگفتاری و پانوشتههایی به سال 1384ش با عنوان رویکردهای شعر معاصر عرب به فارسی برگرداند؛ برگردانی شتابناک با لغزش فراوان. نادیدهگرفتنِ دستور زبان عربی، ترجمة نادرستِ واژگان، اصطلاحات و جملهها، بیاعتنایی به فحوای متن و سیاق و موضوع بحث، برنگرداندنِ بخشهایی از متن کتاباز جمله نقصانها و لغزشها است. روش نقد و بررسی این ترجمه روش مقابلهای است و آنچه برمبنای این روش در این نوشتار نقد و بررسی میشود، مشتی است نمودار خروار که نشان میدهد برگردانِ کتاب اتجاهات به ویژه بخشِ نثرِ آن در بسیاری موارد با اصل عربی ناهمخوانی، بلکه تضادِ کامل دارد. شمار لغزشها تا به حدی است که برگردانی نو یا دستِ کم ویراستی کامل از کتاب ضرورتی است ناگزیر.
Ihsan Abbas (1920-2003), Palestinian literary scholar, critic, editor, translator and historian, was a renowned and unique scholar in the contemporary era. He produced various valuable works including translation, editing and literary criticism. One of his critical works is Trends in Contemporary Arabic Poetry. Since its first publication in 1977, this book has been a reputable source in the field of contemporary Arabic poetry criticism, especially the poems of pioneering poets. This book has eight chapters and one appendix. Those eight chapters deal with the criticism of contemporary Arabic poetry. That appendix contains some poems which were examined in the eight chapters. This book was translated into Persian by Habib Allah Abbasi with a preface and footnotes in 2005. This translation is a hasty, confused and full of obvious faults and errors including neglecting Arabic grammar, mistranslating words, terms and sentences, neglecting context, register and subject and leaving out parts of the book. The method that is used to analyze this translation is a contrastive approach. What will be studied in this paper is only the tip of the iceberg. In other words, errors in the translated text, especially in the prose parts of the book, show us that they are not in many cases in harmony with the original Arabic text but are in total contrast with it. The errors in this translation are to such an extent that retranslation or at least a total revised edition is an inevitable necessity.
خلاصه ماشینی:
کتفورد١ (١٩١٧ – ٢٠٠٩م ) زبان شناس انگليسي که «مسألۀ محوري کنش عملي ترجمه پيدا کردن معادل هاي زبان مقصد است » (خان جان ، ١٣٩٤: ٨٥) و نظر به سخن جوليان هاوس ٢ زبان شناس و ترجمۀ پژوه آلماني که «ترجمه ميبايد واجد نقشي معادل نقش متن مبدأ باشد» (خان جان ، ١٣٩٤: ٨٣)، ذيل پرسش مقدمه به نحوي ديگر اين پرسش مطرح ميشود که آيا ترجمۀ کتاب اتجاهات در انتقال معني ترجمه اي بسنده و وفادار به متن مبدأ است ؟ همچنين از آن جا که ترجمه بايد انعکاسي واقعي از اثر اصلي باشد (حيدري، ١٣٩٨: ١٦٩)، عناصر متني اين ترجمه چگونه به زبان مقصد منتقل شده است ؟ مقايسۀ ترجمه و متن عربي نشان از خطاها و کاستيهايي دارد که گسترة آن ها بيش و کم از آغاز تا پايان کتاب است .
اگر محقق را مجال فراخي در باب هر کلمه از اين دو شعر باشد، درمييابد که چرا سخن از حکمت پدران است ؟ (عباس ، ١٣٨٤: ١٢٨) نقد و بررسي: اين ترجمه چند ايراد دارد: نخست اين که «لم أکتب » که معناي ماضي منفي ساده يعني «ننوشتم » ميدهد، به مضارع سادة منفي يعني «نمينويسم » ترجمه شده است .
ترجيح ميدهد که از سيطرة انديشه هايي که به آن ها راه پيدا نکرده دور بماند؟ (عباس ، ١٣٨٤: ١٢٠- ١١٩) نقد و بررسي: در اين نمونه ، واژة «کتاب » که جمع «کاتب » است و دو بار در متن مذکور آمده ، «کتاب » خوانده شده و به همين موجب ترجمه نادرست از کار درآمده است .