چکیده:
ترجمه یکی از راههای ایجاد تعاملات فرهنگی بین ملّتها است. در این میان، وظیفة مترجم ارائة ترجمهای صحیح و درست است. نظریهپردازان ترجمه الگوها و مدلهای متفاوتی را برای ارزیابی ترجمهها ارائهکردهاند. ارزیابی و سنجش ترجمه براساس مدلها و الگوهای ارائهشده سطح کیفی متن ترجمه شده و ویژگیهای مثبت و منفی آن را آشکار میسازد. از این رو، میزان مقبولیت ترجمة یک اثر ادبی زمانی مشخص میشود که طبق این الگوها مورد ارزیابی قرار گیرد. در این جستار، ترجمة عربی مرزباننامه با عنوان «قصص الأمیر المرزبان علی لسان الحیوان» براساس 9 مورد از موارد نظریة سیستم تحریف متن «آنتوان برمن» با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که مترجم با وجود آشنایی با زبان فارسی گاه در فهم، دریافت و انتقال مطالب موفق نبوده است و با وجود تلاشهای مترجم، شکاف معنایی و نارسایی در معادلگزینی در ترجمة وی به چشم میخورد. در میان مؤلّفههای مورد بررسی، دو مؤلّفة غنازدایی کمّی و کیفی بیشترین بسامد و مؤلّفة تخریب ضرباهنگ کلام کمترین بسامد را داشته است. علّت اصلی این امر و فاصله گرفتن مترجم از متن اصلی را باید در نوع متن مبدأ و جنبة ادبی و فنّی آن و عدم اشراف و تسلّط کامل مترجم بر زبان فارسی دانست.
Translation is one of the ways to create cultural interactions between nations. In the meantime, it is the translator's responsibility to provide a correct translation. Translation theorists have come up with different patterns and models for evaluating translations. Translation evaluation and assessment based on the available models and patterns, reveals the quality level of the translated text and its positive and negative features. Therefore, the acceptability of the translation of a literary work is determined when it is evaluated according to these patterns. In this article, the Arabic translation of Marzbannameh, titled "Stories of Al-Amir Al-Marzban on the Language of Animals", has been studied based on 9 cases of Antoine Breman's text distortion system theory and evaluated by descriptive-analytical method. The research findings indicate that despite being familiar with the Persian language, the translator has sometimes failed to understand, receive and transfer the content and despite the translator's efforts, meaning gap and inefficiency in equivalent selection can be observed. Among the studied components, the two components of qualitative and qualitative impoverishment had the highest frequency and the component of destruction of rhythms had the lowest frequency. The main reason for this and the distance of the translator from the original text should be considered in the type of source text and its literary and technical aspect and the translator's lack of fluency in Persian.
خلاصه ماشینی:
در اين جستار، ترجمۀ عربي مرزبان نامه با عنوان «قصص الأمير المرزبان علي لسان الحيوان » براساس ٩ مورد از موارد نظريۀ سيستم تحريف متن «آنتوان برمن » با روش توصيفي- تحليلي مورد بررسي و ارزيابي قرار گرفته است .
براساس جست وجوي انجام شـده ، تـاکنون هيچ گونه پژوهش مستقلي به زبان هاي عربي و فارسي در مورد معرفي ترجمۀ عربي «يوسف عبدالفتاح فرج » از مرزبان نامه با عنوان «قصص الأمير المرزبان علي لسان الحيـوان » يـا نقـد و بررسي آن انجام نشده است .
در ترجمۀ عربي مرزبان نامه ، موارد اندکي از عقلاييسازي به چشم ميخورد؛ به عنـوان مثال ، در متن مرزبان نامه چنين ميخوانيم : «هر دو به مزيد قربت از ديگر خواص خدم مرتبـۀ تقدم يافته و مشير و محرم اسرار مملکـت گشـته » (وراوينـي، ١٣٨٦: ٢٨١) کـه متـرجم مـتن فوق را اين گونه به عربي برگردانده است : «و قد نال کلاهما ـ دون سائر خواص الملک مـن الخدم ـ مرتبۀ التقدم ، وصارا مستشارين له ومحرمي أسرار المملکۀ» (فرج ، ٢٠٠٠: ١٧٢).